Archives for May 2016

লেন-দেন বৰ্তমানলৈকে সুচাৰুৰূপে চলি থকা অথচ কোনো শক্তিশালী বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনস্থ নোহোৱা বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ নিজৰ গ্ৰহণযোগ্যতাৰ সম্বন্ধে যুক্তি এনেধৰণৰ – ‘ইমান দিনে দেখোন আমি সকলোৰে প্ৰাপ্য আদায় দি আহিছো৷ আমাৰ বিপক্ষে সন্দেহৰ অৱকাশ ক’ত?’ আপাতদৃষ্টিত যুক্তি যথেষ্ট শক্তিশালী৷ কিন্তু যেতিয়া সূক্ষ্মভাৱে কথাবোৰ পৰ্যালোচনা কৰা হয়, তেতিয়া ওলাই পৰে শক্তিশালী নিয়ন্ত্ৰকৰ অবৰ্তমানত একো একোটা বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠান কিয় বিপজ্জনক৷

বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অন্যতম প্ৰাথমিক লক্ষ্য হ’ল উপভোক্তাৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰি ৰখা৷ যিকোনো প্ৰচলিত আইনৰ দৰে বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ নীতি-নিয়মো সুৰুঙাবিহীন বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰি৷ কিন্তু তেনে বিসংগতি বা সুৰুঙাৰ ফলত উপভোক্তাৰ স্বাৰ্থ বিঘ্নিত হোৱা বুলি উপলব্ধি কৰিলেই নিয়ন্ত্ৰকে নীতি-নিয়মৰ সংশোধনী ঘটাই উপভোক্তাৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ যত্নপৰ হয়৷ আজিৰ আলোচনাত ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ অৱশিষ্ট অনা বেংকীয় কোম্পানীৰ বাবে থকা নীতি-নিৰ্দেশনাৰ ভিত্তিত কথাবোৰ বুজিবলৈ চেষ্টা কৰো আহক৷

অৱশিষ্ট অনা বেংকীয় কোম্পানী (ৰেচিডুৱেৰী নন বেংকিং কোম্পানী, চমুকৈ আৰ এন বি চি) হৈছে অনা বেংকীয় বিত্তীয় কোম্পানী (নন বেংকিং ফাইনেন্সিয়েল কোম্পানী, চমুকৈ এন বি এফ চি) ৰ এটা অন্যতম ভাগ৷ যাৰ মূল ব্যৱসায় হৈছে গ্ৰাহকৰ ধন জমা লোৱা৷ সেই ধন সংগ্ৰহ মুঠকৈও হ’ব পাৰে নতুবা কিস্তিতো হ’ব পাৰে৷ উল্লেখযোগ্য যে এজন বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে ‘আৰ এন বি চি’ ৰ একোখন আঁচনিত বিনিয়োগ কৰা মানে একোটা ঋণ সম্পদত বিনিয়োগ কৰা৷ যিহেতু বেংকৰ দৰে পূৰ্বতে কৰা চুক্তি অনুযায়ী জমা ধন পূৰঠ হ’লে দিবলগীয়া সুত নিৰ্ধাৰিত হৈ থাকে, সেয়ে ইয়াক চুক্তিবদ্ধ বা অংগীকাৰবদ্ধ ঋণ সম্পদ বুলিব পাৰি৷ অৰ্থাৎ এই বিনিয়োগ বজাৰ নিৰ্ভৰ নহয় যে বজাৰৰ উত্থান-পতনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি জমা ধন হ্ৰাস-বৃদ্ধি হ’ব৷ সেই বাবেই বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰক ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে এইটো নিশ্চিত কৰিব বিচাৰে যাতে গ্ৰাহকৰ জমা ধন আৰ এন বি চি একোটাই সময়ত ঘূৰাই দিব পাৰে আৰু সেই লক্ষ্যক আগত ৰাখিয়েই নীতি-নিৰ্দেশনা প্ৰস্তুত বা সংশোধন কৰা হয়৷

বৰ্তমান ‘আৰ এন বি চি’ৰ বাবে থকা নীতি-নিৰ্দেশনাৰ অন্যতম বান্ধোন হ’ল ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে নিৰ্দিষ্টভাৱে উল্লেখ কৰা বিত্তীয় দ্ৰব্যসমূহতহে এই আইনৰ অধীনস্থ প্ৰতিষ্ঠানসমূহে বিনিয়োগ কৰিব পাৰিব৷ সেই  দ্ৰব্যবোৰ হৈছে অনুসূচিত বাণিজ্যিক বেংকৰ ফিক্সড ডিপ’জিট আৰু চাৰ্টিফিকেট অব্‌ ডিপ’জিট, নিৰ্দিষ্টভাৱে উল্লেখিত বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ চাৰ্টিফিকেট অব্‌ ডিপ’জিট, কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ বা ৰাজ্য চৰকাৰসমূহে তেওঁলোকে বজাৰৰ পৰা টকা ধাৰে লোৱা কাৰ্যসূচীৰ অন্তৰ্গত ইছ্যু কৰা বণ্ড ইত্যাদি৷ এই সকলোৰে ৰেটিং কম পক্ষেও AA+ পৰ্যায়ৰ হ’ব লাগিব৷ মুঠৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ ১০০ শতাংশ ৰিজাৰ্ভ বেংকে নিৰ্দিষ্ট কৰি দিয়া বিত্তীয় দ্ৰব্যতহে বিনিয়োগ কৰিব লাগিব৷ ১ এপ্ৰিল ২০০৭ ৰ আগলৈকে এই সীমা আছিল অতি কমেও ৯০ শতাংশ৷ ২০০৬ ৰ ১ এপ্ৰিলৰ আগলৈকে নিৰ্ধাৰিত বিনিয়োগ কম পক্ষেও ৮০ শতাংশ হ’ব লাগিছিল৷ লক্ষ্য কৰক, কেনেকৈ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে ‘আৰ এন বি চি’ৰ নীতি-নিৰ্দেশনা পৰ্যায়ক্রমে কঠোৰ কৰি আনিছিল৷ এই সকলো কৰা হৈছিল উপভোক্তাসকলৰ সুৰক্ষাৰ কথা ভাবি৷ কিয় চাওঁ আহক –

ধৰক বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠান এটাই আপোনাৰ পৰা ৫ বছৰৰ বাবে টকা জমা ল’লে নিৰ্দিষ্ট দিনৰ পিচত নিৰ্দিষ্ট হাৰত সুতে-মূলে সকলো ঘূৰাই দিয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰে৷ এতিয়া আপোনাৰ বাবে কোনটো বেছি সুৰক্ষিত-

(১) প্ৰতিষ্ঠানটোৱে এনে কৰোবাত বিনিয়োগ কৰক য’ৰ পৰা সুতে-মূলে সকলো টকা ঘূৰি অহাটো প্ৰায় নিশ্চিত৷

(২) প্ৰতিষ্ঠানটোৱে বেছি লাভৰ আশাত অধিক ক্ষতিভয়সম্পন্ন কোনো বিত্তীয় দ্ৰব্যত বিনিয়োগ কৰক বা সেই টকাৰে ভগ্নী প্ৰতিষ্ঠানৰ যোগেদি অন্য ব্যৱসায়ত জড়িত হওক৷

নিশ্চয়কৈ প্ৰথমটো বিকল্প আপোনাৰ বাবে বেছি উপযোগী৷ ইয়াৰ বিপৰীতে দ্বিতীয়টো বিকল্পৰ গ্ৰহণযোগ্যতা পৰীক্ষা কৰো আহক৷ ধৰক, প্ৰতিষ্ঠানটোৱে ঠিক কৰিলে যে তেওঁলোকে সেই সংগৃহীত্‌ টকা এখন হোটেল কিনাত ব্যৱহাৰ কৰিব আৰু সেই পৰিকল্পনা কাৰ্যকৰী কৰাৰ বাবে তেওঁলোকৰে ভগ্নী প্ৰতিষ্ঠান এটাক টকা ধাৰলৈ দিলে৷ কিন্তু কথা হ’ল আপোনাৰ টকা যদি হোটেল কিনাত ব্যৱহাৰ হয়, তেন্তে তেওঁলোকে কেনেকৈ ৫ বছৰৰ পিচত টকা সুতে-মূলে ঘূৰাই দিব? হোটেল ব্যৱসায়ত ৫ বছৰতে সমস্ত বিনিয়োগ লাভ হিচাপে ঘূৰি অহাৰ সম্ভাৱনা কিমান? নিশ্চিতভাৱে তেওঁলোকে আপোনাক টকা সময়মতে ওভতাবৰ বাবে নতুন জমাকৰোতাৰ ধনৰ ওপৰত যথেষ্টখিনি নিৰ্ভৰশীল হ’ব লাগিব৷ আন কথাত তেওঁলোক দেখোন পঞ্জি আঁচনিৰ দৰেই পুৰণি বিনিয়োগকাৰীক ধন ঘূৰাবলৈ নতুন বিনিয়োগকাৰীৰ ধনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হ’বলৈ বাধ্য৷ হোটেলৰ ব্যৱসায়ত হ’ব পৰা লোকচানৰ ক্ষতিভয় এই মুহূৰ্তত নধৰিলোৱেইবা৷ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে এনেধৰণৰ উচ্চ ক্ষতিভয় সম্পন্ন বিনিয়োগ ‘আৰ এন বি চি’ৰ গ্ৰাহকৰ বাবে একেবাৰে নিবিচাৰে৷ এইখিনিতে অন্য এটা লক্ষণীয় কথা হ’ল যে ৰিজাৰ্ভ বেংকে নিৰ্ধাৰণ কৰি দিয়া দ্ৰব্যসমূহ সুৰক্ষিত ঠিকেই, কিন্তু সেইবোৰৰ ফল বেংকে সাধাৰণ গ্ৰাহকক দিয়া ফলতকৈ সাংঘাতিকভাৱে বেছি হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই৷ সেয়ে ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নীতি-নিৰ্দেশনাৰ গণ্ডীত থাকিবলৈ হ’লে এনে প্ৰতিষ্ঠানে আপোনাকো চমকপ্ৰদ ফল দিয়াটো সম্ভৱ নহয়৷ তেনেকৈ সম্ভৱ নহয় অত্যধিক কমিছনেৰে এজেন্টক আকৰ্ষণ কৰিবলৈও৷ কাজেই বহু কোম্পানীয়ে ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ গণ্ডীত নাথাকিবলৈ অহোপুৰুষাৰ্থ কৰে৷ কোৱা বাহুল্য যে এনে কঠোৰ নীতি-নিৰ্দেশনাৰ বাবেই ছাহাৰাৰ নিচিনা প্ৰতিষ্ঠানেও তেওঁলোকৰ ‘আৰ এন বি চি’ ব্যৱসায় পৰ্যায় ক্রমে বন্ধ কৰি যাবলৈ বাধ্য হৈছিল৷

সাৰদাৰ নিচিনা ধ্বংসপ্ৰাপ্ত কোম্পানীসমূহত গ্ৰাহকে জমা কৰা ধন ‘আৰ এন বি চি’ৰ নীতি-নিৰ্দেশনা অনুসৰি যদিহে বিনিয়োগ হ’লহেঁতেন বা সেইবোৰ সকলো একো একোটা  ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ অনুমোদিত অৱশিষ্ট অনা বেংকিং কোম্পানী হ’লহেঁতেন, তেন্তে সেই গ্ৰাহকসকলৰ অৱস্থা আজিৰ দৰে কেতিয়াও নহ’লহেঁতেন৷ এতিয়া এইটো প্ৰমাণ হয় যে ধন সঠিক ঠাইত বিনিয়োগ কৰি গ্ৰাহকক উপকৃত কৰাৰ অভিপ্ৰায় সাৰদাৰ নিচিনা কোম্পানীবোৰৰ নাছিল৷ বাৰু, ধৰি ল’লো পূৰ্বৰ পৰিবেশত এই বিসংগতিবোৰ লক্ষ্য কৰাটো এজন সাধাৰণ বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে সহজ নাছিল৷ কিন্তু বৰ্তমানেও যদি আপোনাৰ কষ্টোপাৰ্জিত ধন জমা কৰা কোম্পানীটো সাৰদাতকৈ কিহত বেলেগ আৰু কোন শক্তিশালী বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনত তেওঁলোকে ব্যৱসায় কৰিছে জাতীয় প্ৰশ্ন আপোনাৰ মনত উদয় হোৱা নাই, তেন্তে মই ক’বলৈ বাধ্য যে আপোনাৰ বিনিয়োগে আপোনাৰ পৰা উচিত মনোযোগ পোৱা নাই৷

* * * *

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৪ চনৰ ৯ অক্টোবৰ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)

বিনিয়োগকাৰীৰ বহুখিনি সিদ্ধান্তক  পৰিচালিত কৰে তেওঁৰ লোভ আৰু ভয়ে৷ লোভে ক্রমাৎ পাহৰাবলৈ সক্ষম হয় বিবেকৰ আবেদন৷ কোনোবা এজন বিনিয়োগকাৰীৰ চমৎকাৰ প্ৰাপ্তিত ভুৱা বিনিয়োগ আঁচনি একোখনো বিশ্বাসযোগ্য হৈ উঠে এশজন নতুন বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে৷ এয়া কিন্তু একেবাৰে নতুন পৰিক্রমা নহয়৷ আগৰ বিনিয়োগকাৰীক পিচৰ বিনিয়োগকাৰীৰ ধনেৰে উপকৃত কৰি আগবঢ়া এনেকুৱা বিষাক্ত লোভনীয় জুতি চাৰ্লছ  পঞ্জিয়ে কুৰি শতিকাৰ দ্বিতীয় দশকতে দিছিল আমেৰিকাৰ বিনিয়োগকাৰীক৷ ৪৫ দিনত ৫০ শতাংশ আৰু ৯০ দিনত ১০০ শতাংশ ফলৰ জুতিলৈ বহু পঞ্জিভক্তই বোলে এনেকৈও ক’বলৈ লৈছিল যে কলম্বাছে আমেৰিকাক আৱিস্কাৰ কৰিলেও প্ৰকৃত ধন-সম্পদক আৱিস্কাৰ পঞ্জিয়েহে কৰিলে৷

এই মৰীচিকা এদিন শেষ হৈছিল৷ সৰ্বস্বান্ত হৈছিল বহু বিনিয়োগকাৰী৷ কিন্তু শেষ নহ’ল এই ভণ্ড বিনিয়োগ পদ্ধতিৰ৷ যাৰবাবে পৰৱৰ্তী কালত এনে আঁচনিবোৰক মানুহে  ক’বলৈ ল’লে পঞ্জি আঁচনি বুলি৷ সময় বাগৰাৰ লগে লগে মানুহ বেছি টেঙৰ হ’ল৷ শিকিলে বৈধ আৰু অবৈধ বিনিয়োগৰ অপূৰ্ব সংমিশ্ৰনেৰে বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰককো বিভ্ৰান্ত কৰি ব্যৱসায় কৰিবলৈ (ফিউজন?)৷ বাৰ্নাৰ্ড লৰেন্স মেড’ফ তেনে এজন ব্যক্তি যিজন ধৰা পৰাৰ আগলৈকে পৰিচিত আছিল আমেৰিকাৰ এজন সন্মানীয় বিনিয়োগ ব্যৱসায়ী হিচাপে৷ ২০০৮ চনৰ বিশ্বই মুখামুখি হোৱা অৰ্থনৈতিক ছুনামিৰ পিচত এদিন তেওঁৰ পুত্ৰদ্বয়ে ঘোষণা কৰিলে যে তেওঁলোকৰ পিতৃয়ে স্বীকাৰ কৰিছে যে তেওঁ কৰা ব্যৱসায় পঞ্জি আঁচনিৰ বাদে আন একো নহয়৷ বৰ্তমান ১৫০ বছৰ কাৰাদণ্ডৰে দণ্ডিত মেদ’ফৰ এজন পুত্ৰই এই গ্লানি সহিব নোৱাৰি ইতিমধ্যে আত্মহত্যা কৰিছে৷ আমেৰিকাৰ বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰক ছিকিউৰিটিজ এণ্ড একচেঞ্জ কমিছনে পিচত সন্দেহ কৰা মতে মেড’ফে কমেও ৪০ বছৰ ধৰি সম্পদ ব্যৱস্থাপনা ব্যৱসায়ৰ নামত এনে পঞ্জি আঁচনি চলাই  আছিল৷ উল্লেখযোগ্য যে পূৰ্বতে বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকে অনুসন্ধান কৰিও প্ৰমাণ পোৱা নাছিল এই  কুকাণ্ডৰ৷ বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ বিপৰ্যয়ত তেতিয়া আমেৰিকা বিধ্বস্ত নোহোৱা হ’লে আৰু যে বহুদিনলৈ মেড’ফে বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ চকুত ধূলি মাৰিবলৈ সক্ষম হ’লহেঁতেন সেয়া বহু বিশেষজ্ঞই এতিয়া স্বীকাৰ কৰে৷ কাৰণ মেড’ফ বুৰ্বক নাছিল৷ চমৎকাৰী ফলেৰে তেওঁ বিনিয়োগকাৰীক আকৰ্ষণ কৰিবলৈ যত্ন কৰা নাছিল৷ তেওঁ বিহ ঢালিছিল লাহে লাহে৷ তেওঁ দিছিল প্ৰকৃত বিনিয়োগত পোৱাতকৈ অলপ বেছি ফল৷ কিন্তু সেয়া আছিল আচৰিতধৰণে সুস্থিৰ৷ যেন বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্তত তেওঁৰ আছে অদ্ভুত পাৰদৰ্শিতা৷ অৰ্থাৎ ভণ্ডামিক পাৰদৰ্শিতা হিচাপে জনমানসত প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ তেওঁ সক্ষম হৈছিল৷ আদালতে নিয়োগ কৰা ন্যাসৰক্ষকে গণনা কৰা অনুসৰি বিনিয়োগকাৰীৰ হোৱা লোকচানৰ পৰিমাণ ১৮ বিলিয়ন ডলাৰ৷ ভাৰতীয় হিচাপমতে প্ৰায় ১ লাখ ১০ হাজাৰ কোটি টকা৷

মন কৰক এই সকলোবোৰ হৈছিল আমেৰিকাৰ কঠোৰ বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ গণ্ডীৰ ভিতৰত থাকি নিয়ন্ত্ৰকৰ চকুত ধূলি মাৰি৷ কিন্তু ভাৰতত বহু কোম্পানীয়ে এতিয়া বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ গণ্ডীত নাথাকিবলৈ অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিও নিজকে ঘোষণা কৰে সৎ বুলি৷ তাৰ পিচত ডাঙৰ ডাঙৰ বিজ্ঞাপনেৰে চেষ্টা কৰে গ্ৰাহকক পতিয়ন নিয়াবলৈ _____ ‘চোৱা, আমি কোনো বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনত থাকিবলৈ বাধ্য নহয়৷ তথাপিও আমি হ’লে অতি সৎ৷ বিগত অমুক বছৰে আমাৰ দ্বাৰা কোনো লোকেই প্ৰতাৰিত হোৱাৰ উদাহৰণ নাই৷’ কিন্তু প্ৰশ্নটো হ’ল, তোমালোক যদি ইমানেই সৎ আৰু গ্ৰহণযোগ্য তেন্তে বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনত হৈ নোলোৱা কিয়?

আত্মৰক্ষাৰ বাবে আমাৰ সৰ্বসাধাৰণ বিনিয়োগকাৰীয়ে বৈধ আৰু অবৈধ বিনিয়োগৰ প্ৰাথমিক শ্ৰেণী বিভাজন কৰিবলৈ শিকাটো বৰ দৰকাৰী৷ বৈধ বিনিয়োগতো ক্ষতিভয় (ৰিস্ক) গ্ৰহণ কৰিবলগা হয়৷ কিন্তু বৈধ বিনিয়োগত থকা ক্ষতিভয় আৰু অবৈধ বিনিয়োগৰ ঠগন একে নহয়৷ প্ৰথমটোত উচ্চ হাৰৰ ফলৰ আশাত বিনিয়োগ কৰোতে বজাৰৰ স্বাভাৱিক উত্থান-পতনৰ বাবে মুখামুখি হোৱা মূলধনৰ হ্ৰাস৷ অন্যহাতে দ্বিতীয়টোত আপোনাক মূৰ্খ সজাই আপোনাৰ টকা সৰকাই নিয়াৰ ফন্দী৷ অৱশ্যে বৈধ বিনিয়োগতো কেলেংকাৰী নোহোৱা নহয়৷ প্ৰয়োজনীয় সাৱধানতা ল’লে সেইবোৰৰ অপকাৰৰ পৰা বহু পৰিমাণে নিজকে বচাব পাৰি৷ এতিয়া প্ৰশ্ন হ’ল, আপুনি কেনেকৈ নিজকে অবৈধ বা সন্দেহজনক আঁচনিবোৰৰ পৰা নিলগাই ৰাখিব?  প্ৰথমেই লক্ষ্য কৰক আঁচনিখন কোনো বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনত আছে নে নাই? বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থত এইটো খুব গুৰুত্বপূৰ্ণ যে বিত্তীয় কোম্পানীটোৰ কাম-কাজ এটা শক্তিশালী বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ কঠোৰ নীতি-নিয়মৰ গণ্ডীৰ ভিতৰত থাকে৷ ভাৰতত ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক, ছেবি, আই আৰ ডি এ, পি এফ আৰ ডি এ, আদি বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ উদাহৰণ৷

কঠোৰ আইন প্ৰণয়ন তথা বিভিন্ন বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰক আৰু সংশ্লিষ্ট চৰকাৰী বিভাগবোৰৰ মাজৰ যোগাযোগ উন্নত কৰি সঞ্চয় বা বিনিয়োগৰ পৃথিৱীত থকা প্ৰৱঞ্চনা চৰকাৰে ৰোধ কৰিবই লাগিব৷ কিন্তু তাৰ সমান্তৰালভাৱে প্ৰয়োজন আছে গণ সজাগতাৰো৷ এই গণ সজাগতাৰ বাবে সাৰদোত্তৰ (?) কালৰ কথা ভাবি আমাৰ কেইটামান আহ্বান হ’ল ——

(১) চৰকাৰে দীৰ্ঘম্যাদী আঁচনি লৈ বিত্তীয় স্বাক্ষৰতাক ৰাইজৰ মাজলৈ লৈ যোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷

(২) প্ৰতিটো ব্লক অফিচতে খবৰ কৰিলেই যাতে এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে ন্যূনতম বিত্তীয় পৰামৰ্শ পায় তাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷

(৩) প্ৰতিখন গাঁও  বা চুবুৰিতে এইখিনি মানুহ একত্ৰিত হ’ব লাগে যাতে প্ৰয়োজনসাপেক্ষে সেই অঞ্চলৰ আন বাসিন্দাসকলকো পৰিচয় আৰু ঠিকনাৰ প্ৰমাণ-পত্ৰ উলিয়াই দিয়াত সহায় কৰিব পাৰে আৰু কাষৰ ডাকঘৰ বা বেংকত একাউন্ট খোলাত সহযোগ কৰিব পাৰে৷ বিশেষকৈ বৰ্তমান প্ৰধানমন্ত্ৰী জন-ধন আঁচনিখনৰ সুফল পোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷

(৪) তাৎক্ষণিকভাৱে চৰকাৰৰ এনে একোখন পৰীক্ষণ তালিকা বহুলভাৱে প্ৰচাৰ কৰক যাতে বিনিয়োগকাৰীয়ে বিনিয়োগৰ  পূৰ্বে আৰু কৰ্মচাৰী বা এজেন্টে বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠান একোটাৰ লগত নিজকে জড়িত কৰাৰ আগতে এবাৰ সঠিকভাৱে পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ সুবিধা পায়৷

সাৰদা লক্ষ্য লক্ষ্য বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে সাদৰী হ’ব নোৱাৰাৰ পিচত এতিয়া গোলাপৰ উপত্যকাটো ফুলৰ পৰিৱৰ্তে অকল কাঁইট ওলোৱাৰ আশংকাই বিনিয়োগকাৰীসকলক ত্ৰস্তমান কৰি তুলিছে৷ বহুত হ’ল, লোভ আৰু অজ্ঞতাই মিলি অনিষ্ট যথেষ্ট কৰিলে৷ এতিয়া ভয়ে কৰা পাৰ্শ্বক্রিয়াৰ বাবে যদি সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজৰ মনত সঞ্চয়ৰ প্ৰতি অনীহা হয়, তেন্তে তাৰ পৰিণাম সামগ্ৰিকভাৱে গোটেই সমাজখনেই ভোগ কৰিব লাগিব৷ সেয়ে সকলো পক্ষই বিষয়টোত যথোচিত গুৰুত্ব দিয়াটো সময়ৰ আহ্বান৷

* * * *

দূৰভাষ–৯৯৫৪০৬২০৯৫

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৪ চনৰ ১১ চেপ্তেম্বৰ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)

‘ডি এছ পি ব্লেকৰ’ক’ৰ বাবে নেইলচনে চলোৱা এক সমীক্ষা অনুসৰি ৭৭ শতাংশ ভাৰতীয় কৰ্মৰত মহিলাই তেখেতসকলৰ বিনিয়োগ সম্বন্ধীয় সিদ্ধান্তৰ বাবে হয় দেউতাক নতুবা জীৱনসংগীৰ ওচৰত নিৰ্ভৰশীল৷ সমীক্ষাটোত আৰু কোৱা হৈছে যে বাকী ২৩ শতাংশৰ ভিতৰত ১৮ শতাংশই হৈছে অবিবাহিত কৰ্মৰত মহিলা৷ উল্লেখযোগ্য যে গৃহিণীসকলক এই সমীক্ষাত সামৰি লোৱা হোৱা নাই৷ উপাৰ্জনক্ষম মহিলাসকলৰ পৰিসংখ্যা এয়া৷ সঁচা কথা ক’বলৈ গ’লে এই পৰিসংখ্যা দেখি মই সাংঘাতিকভাৱে চক খাই উঠা নাই৷ অনুভৱ কৰা ধাৰণা এটাক যেন পৰিসংখ্যাই সমৰ্থন কৰিলে৷ ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতাৰ পৰা দেখিছো বেছি ভাগ মহিলাৰ বিনিয়োগ সম্বন্ধীয় কথা-বাৰ্তাৰ প্ৰতি থকা অনীহা৷ কোনোবাই যদি জটিলতা বুলি বিত্তীয় প্ৰসংগক এৰাই চলিব খোজে, আন কোনোবাই আকৌ বিশ্বাস কৰে যে এইবিলাক বিষয় মহিলাৰ বাবে নহয়৷

বৰ্তমান যুগত মহিলাসকলে বিভিন্ন কৰ্মক্ষেত্ৰত নিজৰ যোগ্যতা সন্দেহাতীতভাৱে প্ৰমাণ কৰিছে৷ বিত্তীয় খণ্ডও ইয়াৰ পৰা পৃথক নহয়৷ বেংক, মিউচুৱেল ফাণ্ড, ইন্সিওৰেন্স আদি বিভিন্ন বিত্তীয় ক্ষেত্ৰত মহিলাসকলে পাৰদৰ্শিতাৰে নিজৰ কৰ্তব্য পালন কৰা আমি সকলোৱেই দেখি আহিছো৷ তেন্তে ব্যক্তিগত বিত্তীয় সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ বেলিকা তেখেতসকলৰ এনে স্থিতি কিয়? সক্ষমতা  নিশ্চয় ইয়াৰ অন্তৰায় নহয়৷ মোৰ বোধেৰে সমস্যাটো মানসিক, ইচ্ছাৰ৷ মহিলাগৰাকীয়ে এই মানসিক জপনাখন পাৰ হোৱাটো ঘৰ এখনৰ বিত্তীয় স্বাস্থ্যৰ বাবে অতি প্ৰয়োজন৷ যিহেতু মহিলা এগৰাকী ঘৰখনৰ কেন্দ্ৰবিন্দু, সেয়ে ঘৰখনৰ বিত্তীয় সিদ্ধান্তবোৰত তেখেতৰ সক্রিয় অংশগ্ৰহণে সেই ঘৰখনৰ বিত্তীয় স্বাস্থ্যত যথেষ্টখিনি ধনাত্মক অৰিহণা যোগোৱাটো নিশ্চিত৷ লিংগভিত্তিক সাধাৰণীকৰণেৰে কোৱা যায় যে নাৰীসকলৰ ক্ষতিভয় সহিষ্ণুতা পুৰুষৰ তুলনাত কম৷ আনহাতে নাৰীসকল পুৰুষৰ তুলনাত বেছি  দূৰদৰ্শী তথা নিয়মানুৱৰ্তী৷ সেয়ে হয়তো পুৰুষৰ দৰে পলকতে ধনী হোৱা সপোন দেখুৱা অবৈধ বিনিয়োগৰ আচঁনিবোৰত মহিলাই জঁপিয়াই পৰাৰ উদাহৰণ কম৷ আনহাতে দীৰ্ঘম্যাদী বিনিয়োগত সফল হ’বলৈ প্ৰয়োজন হোৱা বিত্তীয় নিয়মানুৱৰ্তিতাৰ ক্ষেত্ৰত মহিলা বিনিয়োগকাৰীসকল বেছি সচেতন৷

বহু ক্ষেত্ৰত দেখিছো দেউতাক বা জীৱনসংগীয়ে – ‘মই আছো নহয়৷’, ‘মই থাকোতে কিয় চিন্তা কৰিব লাগিছে?’ আদি জাতীয় কথাৰে মহিলাগৰাকীক বিত্তীয় চিন্তা-চৰ্চাত ভাগ নিদিয়ে বা বিত্তীয় সিদ্ধান্ত ল’বলৈ সুযোগ নিদিয়ে৷ ফলত গৃহিণীসকলৰতো কথা বাদেই বহু কৰ্মৰত মহিলাৰ ঘৰখনৰ বিত্তীয় পৰিকল্পনা বা বিনিয়োগত বিশেষ ভূমিকা নাথাকে আৰু তেওঁলোকক যেন পৰনিৰ্ভৰশীল হৈ থাকিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হয়৷ মই ক’ব খোজা নাই যে এয়া দমন৷ হয়তোবা মৰমেই৷ কিন্তু কিমান অপকাৰী এনে মৰম আন দুটা তথ্যৰ গইনালৈ চাবলৈ যত্ন কৰো আহক –

(১) বিজ্ঞানে কয় মহিলাসকলৰ আয়ুস পুৰুষৰ তুলনাত বেছি৷

(২) বিয়া-বাৰুৰ ক্ষেত্ৰত সাধাৰণতে পুৰুষজনৰ তুলনাত নাৰীগৰাকীৰ বয়স কম হোৱা দেখা যায়৷

উপৰোক্ত দুয়োটা তথ্যৰ যদি একত্ৰীকৰণ কৰো তেতিয়া দেখিম যে পৰিয়াল একোটাৰ মহিলাগৰাকী পুৰুষজনৰ তুলনাত বেছি দিন জীয়াই থকাৰ সম্ভাৱনা অধিক৷ আমেৰিকা, অষ্ট্ৰেলিয়া, কানাডা আদি উন্নত দেশত চলোৱা সমীক্ষা অনুসৰি ঘৰ একোখনত নাৰীগৰাকী পুৰুষজনতকৈ গড়ে ৪ ৰ পৰা ৭ বছৰ বেছি আয়ুস পায়৷ কোনো কোনো ক্ষেত্ৰততো ২০-৩০ বছৰ মহিলাগৰাকী অকলে জীয়াই থাকিবলগা হয়৷ আপোনাৰ চৌপাশলৈ অলপ মন কৰকচোন৷ আমাৰ দেশতো এই সত্যতাৰ উমান পাব৷ এতিয়া গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল যি কাৰণতেই নহওক কিয় আপোনাৰ মৰমৰ জী বা পত্নীক টকা-পইচা সম্পৰ্কীয় কথাৰ পৰা আঁতৰত ৰাখিলে আপোনাৰ মৃত্যুৰ পিচত তেখেতক আকৌ আন কাৰোবাৰ ওচৰত নিৰ্ভৰশীল হ’বলৈ বাধ্য কৰোৱা যেন নহ’বনে? অন্যহাতে যিসকল মহিলাই বিত্তীয় বিষয়ক এৰাই চলিব বিচাৰে তেখেতসকলক বিনয়েৰে ক’ব খোজো যে তেখেতসকলে এনেধৰণৰ মানসিক আলস্যতাক কোনো কাৰণতে প্ৰশ্ৰয় দিয়া উচিত নহয়৷ বিত্তীয় বিষয়ৰ সম্বন্ধে এটা স্পষ্ট ধাৰণা আৰু নিজস্ব মতামত থকাটো আপোনাৰ বাবে একান্ত প্ৰয়োজন৷ যাতে এদিন অকলশৰীয়া হ’লেও কোনেও আপোনাক ঠগিব নোৱাৰে৷ কোনোদিনেই ঘৰখনৰ বিত্তীয় কথাত মূৰ নোসোমোৱা আৰু হঠাতে এদিন জীৱনসংগীৰ মৃত্যু হোৱা বা বিবাহ বিচ্ছেদ হোৱা মহিলা এগৰাকীক সুধি চাওক তেখেতে ভোগ কৰা অসুবিধাৰ কথা৷ অনুভৱ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰক, বিশ্বাসযোগ্য বুলি ভবা কোনোজনৰ দ্বাৰা প্ৰতাৰিত হোৱাৰ পিচত সেই কথা গম পোৱাৰ মনোকষ্ট৷ উপলব্ধি কৰিবলৈ যত্ন কৰক, কিমান কঠিন এই বাস্তৱ৷ নাভাবিব অকল যে সাধাৰণ মহিলাইহে ঠগ খায়৷ বিনিয়োগৰ সঠিক ধাৰণা নথকা চেলিব্ৰিটি মহিলায়ো প্ৰৱঞ্চনাৰ পৰা হাত সাৰিব পৰা নাই৷ ‘সুচিত্ৰা কৃষ্ণমূৰ্তি আৰু এইচ এছ বি চি বেংক’ বুলি গুগুলত খুঁচৰি চাওক৷ নিজৰ বাবে কি ভাল তাক ভালদৰে অনুধাৱন কৰিব নোৱাৰাজনৰ কাৰণে ‘ছেলছ টাৰ্গেট’ৰ বোজা কঢ়িয়াই ফুৰা একোজনৰ ভুল বিক্রী কিমান বিপজ্জনক হ’ব পাৰে তাক উপলব্ধি কৰিব পাৰিব৷

সেয়ে মই আকৌ দোহাৰিছো যে প্ৰতিগৰাকী মহিলাই ঘৰখনৰ বিত্তীয় কথাত ভাগ লোৱাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ ঘৰখনৰ সমস্ত সম্পদ আৰু ঋণৰ বিষয়ে তেখেত অৱগত হোৱা উচিত৷ যিসকলে ঘৰখনৰ বিত্তীয় দিশটোৰ প্ৰতি একেবাৰে উদাসীন, তেখেতসকলে দুটা কামৰ যোগেদি নিজক ব্যক্তিগত বিত্ত (Personal Finance)ৰ লগত জড়িত কৰোৱাওক৷

(১) ঘৰখনৰ মূল আয় কৰোতাজনৰ জীৱন বীমা যথাযথভাৱে হৈ আছে নে নাই তাক জানিবলৈ চেষ্টা কৰক৷ যদি সেয়া কম হৈ আছে বুলি প্ৰতীয়মান হয় তেন্তে তাক বৃদ্ধি কৰিবলৈ জীৱন সংগীক সোঁৱৰাই দিয়ক৷

(২) ঘৰখনৰ সকলো সঞ্চয় বা বিনিয়োগত মনোনীত ব্যক্তি (Nominee) যথাযথভাৱে দিয়া হৈ আছে নে নাই তাৰ বিচাৰ কৰক৷ কাৰণ মনোনীত ব্যক্তি হিচাপে কাৰো নাম নাথাকিলে বিনিয়োগকাৰীৰ মৃত্যুৰ পিচত সেই বিনিয়োগকলৈ ঘৰৰ মানুহে অযথা হাৰাশাস্তি ভোগ কৰিবলগা হয় মানসিকভাৱে দুৰ্বল সেই মুহূৰ্তবোৰত৷ অলপ সচেতন হ’লেই এনে অবাঞ্ছিত পৰিস্থিতিৰ মুখামুখি হোৱাৰ পৰা ৰেহাই পাব পাৰি৷

* * * * *

দূৰভাষ–৯৯৫৪০৬২০৯৫

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৩ চনৰ ৩১ আগষ্ট তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)

যিকোনো এটা প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰী কিনিবলৈ যাওঁতে দ্ৰব্য নিৰ্বাচনৰ বেলিকা কাৰ ভূমিকা বেছি? ক্রেতা হিচাপে আপোনাৰ নে সমগ্ৰ বিক্রী ব্যৱস্থাটোৰ? ক্ষমা কৰিব আপোনাৰ ক্রয় সমন্ধীয় সিদ্ধান্ত ল’ব পৰা ক্ষমতাত প্ৰশ্নচিহ্ন লগোৱাৰ বাবে৷ কিন্তু একে সময়তে বিনয়েৰে জনাওঁ যে আজিৰ বিক্রী ব্যৱস্থাটোৱে মাত্ৰ আপুনি বিচৰা দ্ৰব্যবিধ আপোনাৰ হাতত তুলি দিবলৈকে ৰৈ থকা নাই৷ তেওঁলোক বহি থকা নাই নিমাখিত বিজ্ঞাপনেৰে আপোনাক মাত্ৰ তথ্যৰ যোগান ধৰিবলৈও৷ চাহিদাৰ বিষয়ে পুংখানুপুংখ অধ্যয়নৰ শেষত দ্ৰব্য প্ৰস্তুত কৰাৰ পিচতো কোম্পানীবোৰে কোটি কোটি টকা ব্যয় কৰিছে ব্ৰেণ্ড নির্মাণৰ স্বাৰ্থত৷ আপোনাৰ মনোজগতত প্ৰভাৱ বিস্তাৰৰ সক্ষমতা ৰখা বিজ্ঞাপনৰ পৰা শ্বপিং মলৰ বিক্রী সহায়কজন অথবা আপোনাৰ প্ৰিয় দোকানখনৰ দোকানীজনৰ মধুৰ ব্যৱহাৰলৈকে সকলোবোৰ  এই ব্যৱস্থাৰে অংশ৷ যি ব্যৱস্থাই কৌশলপূৰ্ণভাবে একোটা সামগ্ৰী আপোনাৰ ওচৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ কৰি তুলি সেই সামগ্ৰীবিধৰ পৰা নিজকে বঞ্চিত কৰিব নোৱৰা পৰ্যায় এটালৈকে আপোনাৰ মনটোক প্ৰৰোচিত কৰে৷ কিমান শক্তিশালী এই ব্ৰেণ্ডিং সেই ধাৰণাটো মোৰ আৰু দৃঢ় হ’ল ‘ব্ৰেণ্ড গুৰু’ মাৰ্টিন লিণ্ডষ্ট্ৰম (Martin Lindstrom)ৰ  ‘ব্ৰেণ্ডৱাছ – ট্ৰিকছ কম্পেনিজ ইউজ টু মেনুপুলেট আৱাৰ মাইণ্ড এণ্ড পাৰছুৱেড আছ টু বাই’ খন পঢ়াৰ পিচত৷ মাৰ্টিন লিণ্ডষ্ট্ৰম, যাক ২০০৯ চনত ‘টাইম’ আলোচনীয়ে বিশ্বৰ ১০০ জন আটাইতকৈ বেছি প্ৰভাৱশালী ব্যক্তিৰ এজন বুলি চিহ্নিত কৰিছিল৷ বহু বিশ্ববিখ্যাত কোম্পানীয়ে তেওঁলোকৰ ব্ৰেণ্ডবোৰৰ গুৰুত্ব জনমানসত বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে পৰামৰ্শ লয় এই লিণ্ডষ্ট্ৰমৰ৷

আপোনাৰ বিত্তীয় স্বাস্থ্য ভালে ৰখাৰ স্বাৰ্থত আপুনি নিজে এজন বিবেচকী ক্রেতা হোৱাটো অপৰিহাৰ্য৷ কিন্তু তাকে হ’বলৈ যাওঁতে আপোনাক প্ৰয়োজন হ’ব কোম্পানীবোৰে ব্ৰেণ্ডিঙৰ উদ্দেশ্যে পতা ‘ছিটিকা’বোৰৰ বিষয়ে জনাটো৷ যাতে নিজৰ প্ৰয়োজনলৈ লক্ষ্য ৰাখি ক্রয়ৰ সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে৷ লিণ্ডষ্ট্ৰমে তেওঁৰ কিতাপখনৰ এঠাইত কৈছে যে শিশু সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা কোম্পানীবোৰে বিক্রীৰ স্বাৰ্থত লক্ষ্য কৰি লয় মাতৃৰ মমতাক৷ সাধাৰণতে বোলে দেউতাকৰ তুলনাত মাকৰ মনত সন্তানক প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰী দিব নোৱৰাৰ ভয় আৰু অপৰাধবোধে বেছি ক্রিয়া কৰে৷ বিশেষকৈ নতুন মাকসকলক৷ যি কথা খুব ভালদৰে বুজি পায় শিশু সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা কোম্পানীবোৰে৷ আনফালে বেমাৰ আজাৰৰ প্ৰতি থকা আমাৰ সহজাত ভয়কো বীজাণুনাশকৰ প্ৰস্তুতকৰ্তাই খুব ভালদৰে জানে৷ প্ৰায়ে দ্ৰব্যৰ প্ৰকৃত সামৰ্থতকৈ কেইবাখোজো আগুৱাই বিজ্ঞাপনবোৰ আকৰ্ষণীয়ভাবে নিৰ্মাণ কৰা হয় যাতে আমি সেই দ্ৰব্যৰ শৰণাপন্ন হওঁ৷

সৰুতে ভাবিছিলো শীতল পানীয় গৰমৰ দিনতহে খায়৷ স্বাস্থ্যৰ বাবে কোনো উপকাৰী উপাদান নথকা অথচ জনপ্ৰিয় কিছুমান পানীয়ক আমাৰ জীৱনত কেনেদৰে ঠাণ্ডাকালিও প্ৰাসংগিক কৰি তোলা হৈছে, তাক উপলব্ধি কেতিয়াবা কৰিছেনে? কিন্তু আপুনি ভুলতো নাভাবিব যে এইবোৰ এনেয়ে আপোনা আপুনি হৈছে৷ কেনেধৰণৰ  গৱেষণাসমৃদ্ধ চিন্ত-চৰ্চাৰে একোটা দ্ৰব্যক ক্রেতালৈ আগবঢ়াই দিয়া হয়, লিণ্ডষ্ট্ৰমৰ কিতাপখনৰ পৰা তাৰে এটা উদাহৰণ উল্লেখ কৰিলো৷ এক্স (AXE) নামৰ পুৰুষৰ ব্যক্তিগত যতন (পাৰ্ছনেল কেয়াৰ) সামগ্ৰীৰ ব্ৰেণ্ডটোক চিনাকি কৰাই নিদিলেও হ’ব কিজানি৷ উৎকট যৌনগন্ধী বিজ্ঞাপনেৰে আপোনাক পৰিয়ালৰ লগত একেলগে টিভি চাওঁতে অস্বস্তিত পেলোৱা ইউনিলিভাৰ (ভাৰতত হিন্দুস্তান লিভাৰ) কোম্পানীৰ ব্ৰেণ্ড বিশেষজ্ঞসকলৰ কিন্তু এইবোৰ একো নভবাকৈ কৰা অবিবেচকী কৰ্মকাণ্ড নহয়৷ নিশ্চয়কৈ এয়া মূল্যবোধৰ  দৃষ্টিকোণৰ পৰা নহয়, লক্ষ্যত থকা গ্ৰাহকৰ মগজুত বাহ সাজি এক্সৰ দ্ৰব্যই বজাৰ অংশ অধিকাৰ কৰাত অৰিহণা যোগাবলৈ কৰা গৱেষণাৰ ফচল হৈছে এই বিজ্ঞাপনলানি৷ ইউনিলিভাৰে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ঠাইৰ ১৫ বছৰৰ পৰা ৫০ বছৰ বয়সৰ ভিতৰৰ ১২ হেজাৰ চেঙেলীয়া ল’ৰা আৰু বয়স্ক মানুহৰ মাজত এটা সমীক্ষা চলাইছিল৷ সেই সমীক্ষাৰ পৰা এক্সৰ দলটোৱে উপলব্ধি কৰা এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য হ’ল যে মতা মানুহৰ উদ্ভট কপ্লনা (ফেন্টাচি) মাত্ৰ এগৰাকী নাৰীতে সীমাবদ্ধ নাথাকে, বহু নাৰী বিদ্যমান৷ এই তথ্যটোৱেই আছিল এক্স ব্ৰেণ্ড তৈয়াৰ কৰিবলৈ যাওঁতে পোৱা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ সমল৷ ইয়াৰ পিচত বহুতো পানশালাত শেষ নিশালৈকে পুৰুষৰ কৰ্মকাণ্ড লক্ষ্য কৰি তেওঁলোকে পুৰুষক ছটা ভাগত ভগালে৷ তাৰে কোনকেইটা ভাগৰ পুৰুষ এক্সৰ লক্ষ্য হ’ব তাক থিৰাং কৰা হ’ল৷ ইয়াৰ পিচত পুৰুষৰ উদ্ভট কপ্লনাক লক্ষ্য কৰি প্ৰস্তুত হ’ল বিজ্ঞাপন৷ দেখুওৱা হ’ল এক্স ব্যৱহাৰ কৰিলে কেনেকৈ বহু নাৰী একেলগে আকৰ্ষিত হয়! মোৰ উদ্দেশ্য এই ব্ৰেণ্ডক প্ৰশংসা বা সমালোচনা কৰাটো  নহয়৷ মই মাত্ৰ ক’ব খুজিছো বিক্রেতাই কোনটো পৰ্যায়লৈকে আপোনাক নিৰীক্ষণ কৰে আৰু সন্মোহিত কৰাৰ চেষ্টাত অকণো  ত্ৰুটি নাৰাখে যাতে তেওঁলোকৰ সামগ্ৰী আপুনি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বাধ্য হয়৷ ঠিক একেদৰে ৰাজকীয়তাৰ প্ৰতি থকা আপোনাৰ আকৰ্ষণ, অতীতক ঘূৰাই পোৱাৰ হাবিয়াহ, সমপৰ্যায়ৰ লোকৰ লগত কৰা তুলনাৰ পৰা অহা মানসিক চাপ আদি সকলোবোৰ তথ্যৰে সমৃদ্ধ বিক্রেতাসকল৷

‘অমুক শতাংশ পৰ্যন্ত ৰেহাই’ শীৰ্ষক বিজ্ঞাপনে বহু মানুহক চুম্বকৰ দৰে টানি নিয়ে, সাধাৰণতে অতি দামী বুলি এৰাই চলা সামগ্ৰীবোৰৰ কাষলৈ৷ বহুতৰে বাবে আকৌ সেয়াই আৰম্ভণি ব্ৰেণ্ড আসক্তিৰ৷ বজাৰ কৰাত আসক্ত ব্যক্তি (Shopaholic) এজনৰ অবিবেচকী ক্রয়বোৰে তেওঁৰ ব্যক্তিগত বিত্তীয় অৱস্থাত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলোৱাটো খাটাং৷ কিন্তু আন নিচাৰ আসক্তিৰ দৰেই ইয়াৰ পৰাও মুক্তি পোৱাটো ইমান সহজ নহয়৷ লিণ্ডষ্ট্ৰমে তেওঁৰ কিতাপখনৰ এঠাইত উল্লেখ কৰিছে যে এটা চাৰি বছৰযোৰা জাৰ্মান অধ্যয়নৰ মতে বজাৰ কৰাৰ নিচাৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰণ হ’ল ক্রেতাই বিক্রেতাৰ পৰা পোৱা সন্মানসূচক ব্যৱহাৰ৷ বিক্রেতাৰ চাটুক্তি, হাঁহি আৰু ৰাজকীয় মৰ্যদা প্ৰদানে ক্রেতাৰ আত্মভিমানত মালিছৰ দৰে ক্রিয়া কৰে৷ ক্রেতাই যদিও সঠিকভাবে বুজি পায় যে বিক্রীৰ স্বাৰ্থতেই এই সকলোবিলাক, তথাপি তেওঁৰ অৱচেতন মনে কিন্তু এই  সন্মান উপভোগ কৰি আনন্দ পায়৷ সেয়ে নিজে কব নোৱৰাকৈয়ে বোলে তেওঁ পুনৰবাৰ বজাৰমুখী হয় সেই আনন্দৰ সন্ধানত৷ সন্মান প্ৰাপ্তিৰ আনন্দ উপভোগক উপেক্ষা কৰা কি ইমান সহজ?

* * * * *

দূৰভাষ–৯৯৫৪০৬২০৯৫

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৪ চনৰ ৮ মে’ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)