Archives for June 2016

আপুনি ঘৰ-মাটি বা ফ্লেট কিনিব খোজা চহৰখনত সেই সম্পত্তিৰ দৰ আপোনাৰ ক্রয় ক্ষমতাৰ ভিতৰত আছেগৈনে? যদি নাই সেয়া কিমান বেছি? আপোনাৰ বাৰ্ষিক উপৰ্জনৰ লগত আপুনি কিনিব খোজা বাসগৃহৰ বজাৰ দৰৰ সম্পৰ্ক কেনেকুৱা? এনেধৰণৰ প্ৰশ্নৰ উত্তৰ সন্ধান কৰে ডেম’গ্ৰাফিয়া নামৰ প্ৰতিষ্ঠানটোৱে৷ অলপতে ২০১৪ জানুৱাৰীত তেওঁলোকৰ দশম বাৰ্ষিক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাসগৃহ ক্রয়সাধ্যতা সমীক্ষা (10th Annual Demographia International Housing Affordability Survey) প্ৰকাশ কৰিছে, য’ত অষ্ট্ৰেলিয়া, কানাডা, হংকং-চীন, আয়াৰলেণ্ড, জাপান, নিউজিলেণ্ড, ছিংগাপুৰ, গ্ৰেট ব্ৰিটেইন আৰু ইউনাইটেড ষ্টেটছ অব্ আমেৰিকাৰ ৩৬০ খন চহৰক সমীক্ষাটোত সামৰি লোৱা হৈছিল৷ যদিও এই সমীক্ষাই ভাৰতৰ কোনো চহৰকে সামৰি লোৱা নাই, তথাপিও সমীক্ষাটোৰ পদ্ধতিয়ে আমাকো স্থানীয় ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰখনক পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ সুযোগ দিয়ে৷ অৱশ্যে পৰ্যালোচনাৰ বাবে লাগতীয়াল কেঁচা সমল পোৱাটোহে টান৷ আহকচোন আজি প্ৰথমে সমীক্ষাৰ পদ্ধতিটোকে বুজিবলৈ চেষ্টা কৰো৷
পদ্ধতিটোক কোৱা হয় মধ্যৱৰ্তী গুণিতক (Median Multiple)৷ এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত একোখন চহৰৰ ঘৰৰ মধ্যৱৰ্তী দামক সেই একে সময় পৰিসৰত মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপাৰ্জনেৰে হৰণ কৰিলে পোৱা ফলকে মধ্যৱৰ্তী গুণিতক বোলা হয়৷ এইখিনিতে মধ্যৱৰ্তী সংখ্যা কি আৰু গড় সংখ্যাতকৈ ইয়াৰ প্ৰসংগিকতা কিয় বেছি সেই বিষয়ে জানি লোৱাটো ভাল হ’ব৷ ধৰক, এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত এখন ঠাইত একেধৰণৰ সমান কালিৰ ৫টা ঘৰ বিক্রী হ’ল ক্রমে ২০ লাখ, ১৫ লাখ, ৫০ লাখ, ১২ লাখ আৰু ১৩ লাখ টকাত৷ এতিয়া এই ৫ টা দামক ক্রম অনুসাৰে সৰুৰ পৰা ডাঙৰলৈ সজালে হ’ব ১২, ১৩, ১৫, ২০ আৰু ৫০ (সকলো লাখত)৷ এতিয়া এই ৫ টা সংখ্যাৰ একেবাৰে মাজৰটো সংখ্যা হৈছে ১৫ অৰ্থাৎ ১৫ লাখ৷ এই ১৫ লাখ টকাই হ’ল সেই সময়ছোৱাত সেই বিশেষ ঠাইখনত ঘৰৰ মধ্যৱৰ্তী দাম৷ লক্ষণীয়ভাৱে ইয়াৰ বিপৰীতে এই পাঁচোটা সংখ্যাৰ গড় হ’ল ২২ লাখ টকা৷ অস্বাভাৱিকভাৱে অতি উচ্চ বা অতি নিম্ন সংখ্যাৰ উপস্থিতিয়ে গড় মান নিৰ্ণয়ত বাৰুকৈয়ে প্ৰভাৱ পেলায়৷ আমাৰ উদাহৰণ ক্রমটোৰ ৫০ লাখটো হৈছে তেনে এটা অস্বাভাৱিকভাৱে ডাঙৰ সংখ্যা৷ মন কৰিলে দেখিব যে ইয়াৰ প্ৰভাৱৰ পৰা কিন্তু মধ্যৱৰ্তী দাম মুক্ত৷ সেয়ে মধ্যৱৰ্তী সংখ্যাক এনে পৰিসংখ্যাৰ বাবে বেছি উপযোগী বুলি গণ্য কৰা হয়৷ যদি ক্রমটো যুগ্ম সংখ্যাৰ হয়, তেন্তে একেবাৰে মাজৰ সংখ্যা দুটাৰ গড় মানক মধ্যৱৰ্তী সংখ্যা বুলি ধৰা হয়৷ ইফালে চহৰ একোখনৰ মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপাৰ্জন বুলিলে আমি বুজিম যে চহৰখনৰ প্ৰত্যেকখন ঘৰৰ উপাৰ্জনক এটা ক্রমত সজালে একেবাৰে সোঁমাজত থকা ঘৰখনৰ উপৰ্জনৰ কথা৷
ডেম’গ্ৰাফিয়াৰ সমীক্ষাত নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত চহৰ একোখনৰ মধ্যৱৰ্তী বাসগৃহৰ দাম সেই একে সময়ৰ ভিতৰত চহৰখনৰ মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপৰ্জনৰ ৩ গুণ বা তাতোতকৈ কম হ’লে সেই চহৰখনৰ ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰখনক ‘ক্রয়সাধ্য’ বুলি বিবেচনা কৰা হয়৷ অৰ্থাৎ মানুহ এঘৰৰ বছেৰেকীয়া উপাৰ্জন ৫ লাখ আৰু তেওঁলোকে কিনিব খোজা বাসগৃহৰ দাম যদি ১৫ লাখ টকাৰ ভিতৰত হয, তেন্তে পৰিয়ালটোৰ বাবে সেয়া ক্রয়সাধ্য৷ যদি চহৰখনৰ মধ্যৱৰ্তী বাসগৃহৰ দাম চহৰখনৰ মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপাৰ্জনৰ ৩ গুণতকৈ বেছি, কিন্তু ৪ গুণৰ ভিতৰত থাকে, তেন্তে তেনে চহৰক ডেম’গ্ৰাফিয়াই ‘কম পৰিমাণে ক্রয়অসাধ্য’ বুলি অভিহিত কৰিছে৷ য’ত উপাৰ্জন ৫ লাখ হ’লে ঘৰৰ দাম ১৫ ৰ পৰা ২০ লাখৰ ভিতৰত ৰয়৷ ইফালে চহৰখনৰ মধ্যৱৰ্তী বাসগৃহৰ দাম চহৰখনৰ মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপাৰ্জনৰ ৪ গুণতকৈ বেছি আৰু ৫ গুণৰ ভিতৰত থাকিলে তেনে চহৰক ডেম’গ্ৰাফিয়াই চিহ্নিত কৰিছে ‘গম্ভীৰভাৱে ক্রয়অসাধ্য’ হিচাপে৷ অৰ্থাৎ বাৰ্ষিক উপাৰ্জন যদি ৫ লাখ ঘৰৰ দাম ২০ ৰ পৰা ২৫ লাখৰ ভিতৰত৷ যদিহে সংখ্যাই ৫ গুণক অতিক্রম কৰে অৰ্থাৎ মধ্যৱৰ্তী ঘৰুৱা উপাৰ্জন ৫ লাখ আৰু ঘৰৰ মধ্যৱৰ্তী দাম ২৫ লাখতকৈ বেছি হয, তেন্তে ডেম’গ্ৰাফিয়াৰ ভাষাত এয়া ‘অত্যন্ত জটিলভাবে ক্রয়অসাধ্য’৷ এই বছৰ ২০১৪ ত ডেম’গ্ৰাফিয়াৰ সমীক্ষাত ২০১৩ বৰ্ষৰ তৃতীয় ত্ৰিমাসিক অৰ্থাৎ জুলাইৰ পৰা চেপ্তেম্বৰৰ তথ্যক গ্ৰহণ কৰা হৈছে৷ ৯ খন দেশৰ ৩৬০ খন চহৰৰ ভিতৰত চীনৰ হংকঙেই আটাইতকৈ বেছি ক্রয়অসাধ্য চহৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে৷ য’ত মধ্যৱৰ্তী বজাৰৰ সংখ্যাটো হৈছে ১৪.৯৷ আনহাতে আয়াৰলেণ্ড চহৰীয়া ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰৰ আটাইতকৈ বেছি ক্রয়সাধ্য দেশ বুলি সমীক্ষাটোত প্ৰকাশ পাইছে৷ য’ত দেশখনৰ পাঁচখন চহৰীয়া বজাৰৰ মধ্যৱৰ্তী সংখ্যাটো হৈছে ২.৮৷
এই সমীক্ষাৰ জৰিয়তে ডেম’গ্ৰাফিয়াই প্ৰকৃততে সেই ৯ খন দেশৰ চৰকাৰক, চহৰ পৰিকল্পনাকাৰীসকলক গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য যোগান ধৰিছে৷ যিবিলাক দেশৰ চহৰবোৰ ক্রয়অসাধ্য হৈ পৰিছে, সেই দেশৰ চৰকাৰবোৰে কেনেকৈ চহৰবাসীৰ বাবে বাসগৃহ ক্রয়সাধ্য পৰিসৰৰ ভিতৰলৈ আনিব পৰা যায়, তাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰিবলৈ সুযোগ পাইছে৷ তেনেদৰে সাধাৰণ নাগৰিককো সম্পত্তি ক্রয়-বিক্রয়ৰ ক্ষেত্ৰত সিদ্ধান্ত ল’বলৈ এই সমীক্ষাই যথেষ্ট সহায় কৰিছে৷ ভূ-সম্পত্তিৰ দামে বুৰবুৰণি পৰ্যায় পাইছেগৈ নেকি তাক অনুমান কৰিবলৈ এই সমীক্ষাই সুবিধা দিছে৷ ২০০৬ চনত আমেৰিকাৰ ভূ-সম্পত্তি বজাৰৰ বুৰবুৰণি ফুটাৰ আগতে বহুকেইখন প্ৰধান চহৰৰ মধ্যৱৰ্তী সংখ্যাটো বাঢ়ি বাঢ়ি ৮ তকৈ অধিক হৈছিলগৈ৷ মোৰ হাতত এনে নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য নাই, যাৰ সহায়ত অসমৰ চহৰসমূহক এই পদ্ধতিৰে পৰ্যালোচনা কৰিব পাৰো৷ তথাপি ব্যক্তিগতভাৱে এজন ব্যক্তিৰ আয় আৰু তেওঁ কিনিব খোজা ঘৰৰ দামৰ পৰা এটা কথা চাব পাৰি যে তেওঁৰ বাবে এই দামৰ বোজা ডেম’গ্ৰাফিয়াৰ সংজ্ঞাত কোন পৰ্যায়ৰ৷ গুৱাহাটীৰ ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰৰ পৰা বোটলা তথ্যৰ জৰিয়তে এই দিশত অলপ ফঁহিয়াই চাবলৈ যত্ন কৰিম অহাবাৰ৷
***************
দূৰভাষ-৯৯৫৪০৬২০৯৫, অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকত এই লেখাটো পূৰ্বতে প্ৰকাশ পাইছিল

‘চহৰত এটা নিজৰ ঘৰ’ৰ সপোন দিঠকলৈ পৰিবৰ্তন কৰাটো দিনকদিনে কঠিন হৈ গৈ আছে চৰা দামৰ বাবে৷ জনসংখ্যাৰ বিস্ফোৰণ আৰু চহৰমুখী প্ৰব্ৰজন ইয়াৰ বাবে ঘাইকৈ দায়ী৷ গৃহ ঋণৰ সু-ব্যৱস্থা থকাৰ পূৰ্বে ঘৰখন সজোৱাটো প্ৰায় মানুহৰ শেষ বয়সতহে হৈ উঠিছিল৷ দিন-কাল সলনি হৈছে৷ গৃহ ঋণ এতিয়া সুলভ যোগ্যজনৰ বাবে৷ সেয়ে সলনি হৈছে মানুহৰ ঘৰ সজাৰ পৰিকল্পনাৰ সময়ো৷ ডেকা বয়সতে ঋণ লৈ ঘৰ কিনা বা সজাটো আজিৰ দিনৰ কৌশল৷ তদুপৰি একমাত্ৰ যে প্ৰাথমিক প্ৰয়োজনৰ বাবেই মানুহে ঘৰ-মাটি কিনিছে, এনে নহয়৷ বিনিয়োগৰ বাবে এক সম্পদ শ্ৰেণী হিচাপেও ভূ-সম্পত্তি মানুহৰ মাজত অতিকে জনপ্ৰিয়৷ কাৰণ চাওঁ বুলিলেই আপোনাৰ সম্পত্তি আপোনাৰ চকুৰ আগত আৰু সুদীৰ্ঘ দিন মাথোঁ আমি শুনিছো মাত্ৰ ঘৰ-মাটিৰ ঊৰ্ধ্বমুখী দামৰ বিষয়হে৷ কিন্তু এই ধাৰা সদায়ে অব্যাহত থাকিবনে? আজিৰ তাৰিখত ঘৰ-মাটিত বিনিয়োগ কৰিব খোজাজনৰ বাবে এটা প্ৰয়োজনীয় প্ৰশ্ন৷

ঘৰ-মাটিৰ দাম একমাত্ৰ ঊৰ্ধ্বমুখী হৈ ৰোৱাৰ সপক্ষে যুক্তি হ’ল জনসংখ্যা সদায়ে বৃদ্ধি হৈ গৈয়ে আছে৷ কিন্তু সেই অনুপাতে মাটিৰতো বৃদ্ধি হ’ব নোৱাৰে৷ যোগান আৰু চাহিদাৰ বিসংগতি যিহেতু বৃদ্ধিহে পাব, সেয়ে ভূ-সম্পত্তিৰ দাম এনেদৰেই ঊৰ্ধ্বমুখী হ’ব৷ যুক্তিসংগত কথা৷ কিন্তু এইখিনিতে উপেক্ষা কৰা হৈছে অন্য এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰকক৷ ক্রেতাৰ ক্রয় ক্ষমতা৷ চাহিদা থাকিল বুলিয়েই সামগ্ৰীৰ দামে যদি ক্রেতাৰ ক্রয় ক্ষমতাৰ বাহিৰলৈ গতি কৰে, তেন্তে ক্রেতাই সেই সামগ্ৰী ক্রয় কৰাৰ পৰা বঞ্চিত হ’বলৈ বাধ্য৷ ইতিহাসেও কয় যে বজাৰ-নিৰ্ভৰ আন বিনিয়োগত উত্থান-পতন থকাৰ দৰে ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰৰো উত্থান-পতন হয়৷ ইকুইটি বজাৰৰ দৰে ভূ-সম্পত্তিৰ চৰা দামেও বুৰবুৰণি পৰ্যায়ত প্ৰৱেশ কৰে৷ এদিন সেই বুৰবুৰণি ফুটে আৰু ভূ-সম্পত্তিৰ দাম দীৰ্ঘদিনৰ বাবে নামিবলৈ বাধ্য হয়৷ শেহতীয়াভাৱে আমেৰিকাকে ধৰি বিশ্বৰ আন বহু দেশে এনে অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে৷ হয়, ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰখনত বহু স্থানীয় কাৰকে ক্রিয়া কৰে৷ কিন্তু একমাত্ৰ সেইবাবেই আমাৰ ভাৰতত এনে কেতিয়াও হ’ব নোৱাৰে বুলি কোৱাটো হ’ব আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অভিজ্ঞতাক অগ্ৰাহ্য কৰা৷ শেহতীয়াকৈ ভাৰতৰ বহু চহৰত সম্পত্তিৰ দৰ কমিবলৈ লোৱাটো উল্লেখযোগ্য বাতৰি হিচাপে পৰিবেশিত হৈ আহিছে৷ কোৱা হৈছে যে বহু গৃহ নিৰ্মাতাই তেওঁলোকৰ বহু নির্মাণ সম্পূৰ্ণ হোৱা ফ্লেট বিক্রী কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই৷ তেওঁলোকে দৰ কমাবলৈও ভয় খাইছে, জানোচা বজাৰে আতংকিত হৈ প্ৰতিক্রিয়া প্ৰকাশ কৰে৷ সেয়ে বহুজনে প্ৰশ্ন কৰিছে – এয়া বুৰবুৰণি ফুটাৰ লক্ষণ নহয়তো?

ইতিহাসৰ পটভূমিত কব পাৰি যে বিত্তীয় বজাৰৰ বুৰবুৰণিতকৈ এনে গৃহ-সম্পত্তি বজাৰৰ বুৰবুৰণি যথেষ্ট দীঘলীয়া হয়৷ অৰ্থাৎ বুৰবুৰণি পৰ্যায়তো ভালে কিছু বছৰ ই অতিক্রম কৰিবলৈ সক্ষম৷ সেই দীঘলীয়া সময়ছোৱাত এনে দুৰ্ভাৱনা অলীক কল্পনা যেন লাগে৷ ঠিক যিদৰে ২০০৬-০৭ চনমানত মানুহে পাহৰি গৈছিল শ্বেয়াৰ বজাৰ যে ডুবিবও পাৰে৷ আমেৰিকাৰ ভূ-সম্পত্তিৰ দামে ২০০৬ ৰ আগভাগত তুংগত থাকি লাহে লাহে নামিবলৈ লয় আৰু ২০১২ চনত নতুন নিম্নতম অৱস্থা পায়গৈ ৷ যোৱা শতিকাৰ ৯০ দশকৰ প্ৰথমছোৱাত জাপানতো ভূ-সম্পত্তিৰ বজাৰ তুংগত থকা অৱস্থাত কেনেধৰণৰ অৱস্থা এটাৰ সৃষ্টি হৈছিল তাক বাৰ্টন জি মালকিয়েল (Burton G. Malkiel)য়ে তেওঁৰ বিখ্যাত কিতাপ ‘এ ৰেনডম ৱাক ডাউন ৱাল ষ্ট্ৰীট’ত বৰ্ণনা কৰিছে৷ সেই বৰ্ণনামতে ১৯৫৫ চনৰ পৰা ১৯৯০ চনলৈকে জাপানৰ ভূ-সম্পত্তিৰ মূল্য বাঢ়িছিল ৭৫ গুণতকৈয়ো বেছি৷ গণনা অনুসৰি ১৯৯০ চনত সমগ্ৰ জাপানৰ ভূ-সম্পত্তিৰ মূল্য প্ৰায় ২০ ট্ৰিলিয়ন ডলাৰ৷ যি দাম সেই সময়ৰ সমস্ত পৃথিৱীৰ সম্পদৰ প্ৰায় ২০ শতাংশ বা তাতোকৈও বেছি৷ এই মূল্য সেই সময়ৰ সমগ্ৰ পৃথিৱীৰ ষ্টক মাৰ্কেটৰ দুগুণ৷ আমেৰিকাখন জাপানতকৈ ২৫ গুণ বেছি ডাঙৰ৷ অথচ সেই সময়ৰ সমগ্ৰ জাপানৰ ভূ-সম্পত্তিৰ মূল্য আমেৰিকাৰ সমগ্ৰ ভূ-সম্পত্তিৰ দামৰ ৫ গুণ৷ তত্ত্বীয়ভাৱে সেই সময়ৰ টকিঅ’ চহৰখনৰ ভূ-সম্পত্তি বেচি সমগ্ৰ আমেৰিকাৰ ভূ-সম্পত্তি কিনিব পৰা অৱস্থা এটা হৈছিল৷ ১৯৯২ চনত ফুটিছিল এই বুৰবুৰণি আৰু নিম্নগামী হৈছিল জাপানৰ ভূ-সম্পত্তিৰ দাম৷

মোৰ বোধেৰে এটা অতি লক্ষণীয় কথা হৈছে যে ঘৰ-মাটিৰ দাম আমাৰ চহৰসমূহত যি হাৰত বাঢ়িছে, ঠিক তেনেদৰে কিন্তু বঢ়া নাই ঘৰভাড়া৷ গুৱাহাটীৰ এটা অঞ্চল পাঞ্জাবাৰীৰ কথাকে ধৰক৷ যি ঘৰৰ ভাড়া ১০ বছৰৰ আগতে ২,০০০ টকা আছিল আজি সেই ঘৰৰ ভাড়া ৬,০০০ টকাতকৈ বেছি হোৱা নাই৷ কিন্তু মাটিৰ দাম? যি মাটিৰ দাম কঠাত ২ লাখ আছিল আজি তেনে মাটিৰ দাম ১০ গুণতকৈ বেছি বৃদ্ধি হ’ল৷ বিশেষজ্ঞই কয় ঘৰ-মাটিৰ দামৰ এই বৃদ্ধি বহু পৰিমাণে কৃত্ৰিম৷ ক’লা টকাৰো যথেষ্ট প্ৰভাৱ আছে এই বজাৰখনত৷ যিটো কথা ভাড়াঘৰৰ বজাৰখনত দেখা নাযায়৷ ঘৰ ভাড়া আৰু ঘৰ-মাটিৰ দাম বৃদ্ধিৰ প্ৰাৰ্থক্য চিৰদিনৰ কাৰণে এনেদৰে আগবাঢ়ি গৈ থাকিব বুলি আশা কৰাতো বাস্তৱসন্মত হ’ব জানো?

যিসকল মানুহে বিনিয়োগৰ লক্ষ্যৰে ( অৰ্থাৎ নিজৰ বাসস্থানৰ বাদে আন লক্ষ্যক উদেশ্য কৰি ভূ-সম্পত্তিত বিনিয়োগ কৰা আৰু প্ৰয়োজনীয় সময়ত সেই ভূ-সম্পত্তি বিক্ৰী কৰি পোৱা টকাৰে সেই লক্ষ্য পূৰণ কৰা) ঘৰ-মাটি কিনিবলৈ আগ্ৰহী তেওঁলোকে এই দিশবোৰ গুৰুত্বসহকাৰে বিবেচনা কৰাৰ প্ৰয়োজন অধিক৷ অন্য এটা লক্ষণীয় দিশ হ’ল ভূ-সম্পত্তিৰ তাৰল্যতা খুব কম৷ অৰ্থাৎ বেচো বুলিলেই বেচিব নোৱাৰি৷ আপোনাৰ প্ৰয়োজনত খৰধৰকৈ মাটি বা ঘৰ বেচিবলৈ গ’লে দাম নিৰ্ধাৰণ ক্রেতাইহে কৰিব, আপুনি নহয়৷ তদুপৰি কম পৰিমাণৰ মাটি বা ফ্লেটক আংশিকভাৱে বেচিব পৰা নাযায়৷ সেয়ে বহু বিত্তীয় লক্ষ্যত সময়মতে আৰোহণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ভূ-সম্পত্তিক বিনিয়োগৰ মাধ্যম হিচাপে নোলোৱাই মংগল৷ মোৰ এজন বন্ধুৱে দুটুকুৰা মাটি কম দামতে পাই বিনিয়োগ হিচাপে কিনি থৈছিল৷ গুৱাহাটীত ফ্লেট এটা কিনাৰ বাবে যেতিয়া তেওঁক টকাৰ আৱশ্যক হ’ল তেতিয়া মাটি দুটুকুৰা বেচিবলৈ যাওঁতে আশা কৰা ধৰণে দাম দিয়া গ্ৰাহক নোলাল৷ বহু কষ্টৰ মূৰত এটুকুৰা মাটি তিনি বছৰৰ আগতে কিনা দামতে তেওঁ বিক্রী কৰিবলৈ বাধ্য হ’ল আৰু আনটুকুৰা মাটিৰ বাবে এতিয়াও ভাল গ্ৰাহকৰ বাবে বন্ধু অপেক্ষাৰত৷

* * * *

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৪ চনৰ ২০ মার্চ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)

খবৰটো প্ৰায় ডেৰ বছৰ পুৰণি৷ প্ৰকাশ পাইছিল অনলাইন বিত্ত বিষয়ক দৈনিক ‘লাইভ মিন্ট’ত ২০১৩ চনৰ ২১ মে’ত৷ বাতৰিটোৰ সাৰাংশ হ’ল – সাৰদা পতনৰ পিচত যিবিলাক সমগোত্ৰীয় কোম্পানীয়ে মাটি বিক্রীৰ অগ্ৰিম ধন অথবা হোটেল বুকিং আদি বিভিন্ন পন্থাৰে  ‘মাছ নহয় জিজি’ হিচাপে ৰাইজৰ ধন সংগ্ৰহ কৰিছিল, তেওঁলোকে চেষ্টা কৰিছে বেলেগ নাম আৰু পৰিচয়েৰে কেন্দ্ৰ বা পশ্চিমবংগ চৰকাৰৰ পৰা সমবায় সংঘ অৰ্থাৎ কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটি হিচাপে পঞ্জীয়নভুক্ত হ’বলৈ৷ যদিওবা তেওঁলোকে কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ বাবে থকা নীতি-নিয়মৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হ’বলৈ বাধ্য হ’ব, তথাপি ইয়াৰ দ্বাৰা সেই কোম্পানীবোৰৰ বাবে নতুন জীৱন যেন হ’ব৷ কাৰণ তেওঁলোকে পুৰণি এজেন্ট আৰু কৰ্মীক ব্যৱহাৰ কৰি পুনৰ ৰাইজৰ পৰা ধন সংগ্ৰহ কৰিব৷ চতুৰ হিচাপ ৰক্ষণ পদ্ধতিৰে সমবায়ৰ ধন উলিয়াই নি পুৰণি আঁচনিৰ গ্ৰাহকক ধন ঘূৰাই দিবলৈ তেওঁলোক সক্ষম হ’ব বুলি বহু বিশেষজ্ঞই বিশ্বাস কৰে৷ ডি এন ঠাকুৰ নামৰ কেন্দ্ৰীয় কৃষি আৰু সমবায় মন্ত্ৰ্যালয়ৰ বিষয়া এগৰাকীৰ মতে তেওঁলোকে সন্দেহ কৰিছে যে ইতিমধ্যেই তেওঁলোকৰ হাতত থকা কিছুমান আবেদন পত্ৰ আহিছে অবৈধভাৱে ধন সংগ্ৰহ কৰা প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ পৰা৷

‘আম খাওক, গছ গণিবলৈ বাদ দিয়ক’ জাতীয় আশ্বাস কিয় বিনিয়োগৰ পৃথিৱীত বিপজ্জনক উপৰোক্ত বাতৰিটোৱে আকৌ এবাৰ সোঁৱৰাই দিয়ে৷ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক, ছেবিৰ নিচিনা সংস্থাবোৰৰ ভূমিকা বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰক হিচাপে কঠোৰ হৈ অহাৰ লগে লগে বহু প্ৰতিষ্ঠানে এই সংস্থা দুটাই ঢুকি নোপোৱাৰ দূৰত্বত থাকিবলৈ সৰ্বশক্তি প্ৰয়োগ কৰাটো পৰিলক্ষিত হৈছে৷ যদিহে কোনো সংস্থাই ‘ৰাইজৰ ধন জমা লোৱা’(পাব্লিক ডিপ’জিট)ৰ ব্যৱসায় কৰিব বিচাৰে, তেন্তে ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ অধীনত আৰ এন বি চি (ৰেচিডুৱেৰী নন বেংকিং কোম্পানী) হিচাপে সেয়া কৰিব পাৰে৷ ছেবিৰ অধীনতো সমূহীয়া বিনিয়োগ আঁচনি (কালেক্‌টিভ ইনভেষ্টমেন্ট স্কীম) হিচাপে কোনো সংস্থাই  ৰাইজৰ পৰা ধন জমা লৈ বিনিয়োগৰ ব্যৱসায় কৰিব পাৰে৷ কিন্তু দেখা গৈছে যে বৰ্তমান ৰাইজৰ ধন জমা লৈ ব্যৱসায় কৰিব খোজা বহুতৰে মনোভাব হৈছে – যদি নিয়ন্ত্ৰকৰ অধীনত থাকিবই লাগে, তেন্তে সেয়া কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ পঞ্জীয়ক হোৱা ভাল৷ যিবিলাক বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানে কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ পোছাক পিন্ধি নিজৰ কাম-কাজ আগুৱাই নিয়াৰ পৰিকল্পনা কৰিছে, তেওঁলোকৰ প্ৰকৃত উদ্দেশ্য সমবায় আন্দোলনৰ লক্ষ্যৰ লগত কিমান খাপ খোৱা, তাক সন্দেহ কৰিবলৈ নিশিকাটোৱে আকৌ এবাৰ আপুনি প্ৰতাৰিত হোৱাৰ বাট মুকলি কৰিব পাৰে৷

কো-অপাৰেটিভ শব্দটোৰ মূল লেটিন শব্দটো হৈছে ‘কো-অপাৰাৰি’, য’ত ‘কো’ৰ অৰ্থ হৈছে ‘লগত’ আৰু ‘অপাৰাৰি’ৰ  অৰ্থ হৈছে ‘কাম কৰিবলৈ’৷ অৰ্থাৎ কাম কৰিবলৈ একলগ হোৱা৷ কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিবোৰৰ মূল উদ্দেশ্য ব্যৱসায়ৰ জৰিয়তে লাভ অৰ্জন নহয়৷ কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটি গঠনৰ জৰিয়তে এখিনি মানুহ সংঘবদ্ধ হয় তেওঁলোকৰ উমৈহতীয়া উদ্দেশ্য সাধনৰ নিমিত্তে৷ উদাহৰণস্বৰূপে উপভোক্তা সমবায় সংঘ গঠনৰ জৰিয়তে সকলো সদস্যক কম দামত ভাল বস্তু ক্রয় কৰিবলৈ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয়৷ কো-অপাৰেটিভ মাৰ্কেটিং ছ’চাইটিবোৰ গঠন কৰা হয় সদস্যসকলৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীক বজাৰ এখন দিবৰ বাবে৷ যাতে সদস্যসকলে বজাৰৰ বাবে চিন্তা নকৰি উৎপাদনত মনোনিৱেশ কৰিব পাৰে৷ সেইদৰে কো-অপাৰেটিভ ক্রেডিট ছ’চাইটিবোৰ গঠন কৰাৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল সকলো সদস্যক সঞ্চয়ৰ সুবিধা দিয়া আৰু কম সুতত ঋণ পোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰা৷ বিনিয়োগ যোগ্য অতিৰিক্ত ধন ছ’চাইটিখনৰ হাতত থাকিলে সদস্যসকলৰ বাহিৰেও বেলেগক টকা ধাৰলৈ দিব পাৰে৷ সুত হিচাপে যি লাভ অৰ্জন হ’ব, সেয়া ছ’চাইটিখনৰ খৰচৰ শেষত ৰৈ গ’লে প্ৰাথমিক সদস্যসকলৰ মাজত সমবিতৰণ হ’ব৷ এতিয়া কথা হ’ল ‘লাইভ মিন্ট’ত প্ৰকাশ পোৱাৰ দৰে অবৈধ আঁচনি চলোৱা প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ কৰ্ণধাৰসকলৰ কো-অপাৰেটিভ ক্রেডিট ছ’চাইটিলৈ প্ৰতিষ্ঠানটোক সলনি কৰা বা নতুনকৈ খোলাৰ  প্ৰচেষ্টা সমবায় আন্দোলনৰ অংশীদাৰ হ’বলৈ কৰা সজ প্ৰচেষ্টা বুলি পতিয়ন যাব পাৰি জানো? যি ধন আপোনাৰ পৰা সংগ্ৰহ হ’ব সেয়া ছ’চাইটিখনৰ বাবে পুঁজি৷ যদিহে আপুনি সেই ছ’চাইটিখনৰ প্ৰাথমিক সদস্য তেন্তে সেই পুঁজিৰ পৰা প্ৰয়োজনত আপুনিও ঋণ পোৱাৰ লগতে লাভালাভৰো অংশীদাৰ হ’ব৷ একমাত্ৰ আপুনি জমা কৰিব বিচৰা ধনৰ বাবে অত্যধিক সুতৰ সপোন দেখুৱাই আপোনাৰ পৰা টকা লোৱাৰ স্বাৰ্থত কোনোবা অচিনাকি ছ’চাইটি এখনে আপোনাক সদস্য কৰিব খুজিছে নেকি? কথাবোৰ গুৰুত্বসহকাৰে আপুনি টকা জমা কৰাৰ আগতে ভবা উচিত৷ কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটি এখনে সদস্যসকলৰ পৰা সংগৃহীত ধন ক’ত ক’ত বিনিয়োগ কৰিব বা কৰিছে সেই বিষয়েও জানিবলৈ চেষ্টা কৰা ভাল৷ ছ’চাইটিখনে যদি সংঘৰ স্বেচ্ছামূলক নীতি-নিয়ম (বাই  ল) অনুসৰি বিনিয়োগৰ বাবে অফুৰন্ত স্বাধীনতা নিজৰ হাতত ৰাখিছে, সেয়া সাধাৰণ সদস্যৰ বাবে বিপজ্জনক হ’ব পাৰে৷

যিবোৰ ক্রেডিট ছ’চাইটিৰ সদস্য এখন ৰাজ্যতে সীমাবদ্ধ থাকে তেনে ছ’চাইটিবোৰক ৰাজ্যিক সমবায় সংঘ বোলা হয়৷ সেই ৰাজ্যৰ সমবায় পঞ্জীয়কে তেনে সংঘবোৰৰ নিয়ন্ত্ৰকৰ ভূমিকা পালন কৰে৷ আনহাতে যিবোৰ ক্রেডিট কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ সদস্য একাধিক ৰাজ্যত বিয়পি থাকে তেনেবোৰ  ছ’চাইটিক বহুৰাজ্যিক সমবায় সংঘ বা মাল্টিষ্টেট কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটি বোলা হয়৷ যাৰ নিয়ন্ত্ৰক হৈছে কেন্দ্ৰীয় কৃষি আৰু সমবায় মন্ত্ৰ্যালয়ৰ অধীনস্থ কেন্দ্ৰীয় কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ পঞ্জীয়ক৷ লক্ষণীয় দিশটো হ’ল যে বিত্তীয় ভণ্ডামি ৰোধৰ বাবে কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ পঞ্জীয়কজনৰ হাতত থকা ব্যৱস্থাটো কিমান সক্ষম? প্ৰচলিত কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটিৰ বাবে থকা নীতি-নিৰ্দেশনাবোৰে এইক্ষেত্ৰত কিমান সহায় কৰে? দুৰ্ভাগ্যবশতঃ বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ ভূমিকাত কেন্দ্ৰীয় কৃষি আৰু সমবায় মন্ত্ৰ্যালয় ছেবি বা ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ সমপৰ্যায়ৰ বুলি বহু বিশেষজ্ঞই বিশ্বাস নকৰে৷ সন্দেহজনক বুলি আখ্যা পোৱা বহুতৰে নতুনকৈ সমবায় প্ৰীতিয়ে যেন তাকেই প্ৰমাণ কৰে৷ হ’ব পাৰে ব্যক্তিগত লাভালাভৰ উদ্দেশ্যৰে পৰিচালিত নোহোৱা ব্যৱস্থা এটাক অতি কঠোৰ নীতি-নিয়মৰ আৱশ্যক হোৱা নাছিল কিজানি অতীতত৷ কিন্তু এতিয়া দিন-কাল সলনি হৈছে৷ সেয়ে যিসকলে মাত্ৰ সুৰুঙা বিচাৰি বা আন বেলেগ বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰকৰ চোকা দৃষ্টিত টিকিব নোৱাৰি কো-অপাৰেটিভ ছ’চাইটি হ’ব খুজিছে বা হৈছে তেওঁলোকৰ ফান্দত নপৰাকৈ থকাটো এজন বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ একেদৰেই গুৰুত্বপূৰ্ণ আমাৰ চৰকাৰেও এই বিষয়ত সঠিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰাটো৷ যদি প্ৰৱঞ্চকে আইনৰ সুৰুঙা দেখা পাইছে, আইনৰ প্ৰণেতাসকলে সেই সুৰুঙা অতিশীঘ্ৰেই বন্ধ কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাটো বাঞ্ছনীয়৷

* * * *

(অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ২০১৪ চনৰ ২৩ অক্টোবৰ তাৰিখে প্ৰকাশ পাইছিল)