অভিনন্দন!
অলপতে স্থানীয়ভাৱে আয়োজিত ভাগ্য পৰীক্ষাৰ খেল এখনত আপুনি এক লাখ টকা লাভ কৰিছে৷ টকা ইতিমধ্যে আপোনাৰ বেংক একাউণ্টত৷ অভাৱনীয়ভাৱে হঠাতে সৌভাগ্যৱান হোৱাৰ প্ৰাৰম্ভিক উত্তেজনাকণ আপোনাৰ এতিয়াও মাৰ যোৱা নাই৷ এইকেইদিন আপুনি যথেষ্ট সুখী৷ এতিয়া এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ মোক সততাৰে দিয়কচোন – এই যে এক লাখ টকা হঠাতে আহি আপোনাৰ বেংক একাউণ্টত সোমাল, ইয়াৰ ব্যৱহাৰ আপোনাৰ কৰ্মক্ষেত্ৰত কৰা কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ জৰিয়তে অহা উপাৰ্জনৰ টকাকেইটাৰ দৰে সুচিন্তিত, সুপৰিকল্পিতভাৱে হ’বনে? নে এনেকুৱা কিছুমান খৰচ আপোনাৰ বাছনিত উঠিব, যিকেইটা সাধাৰণ অৱস্থাত আপুনি নকৰিলেহেঁতেন৷ আপুনি যদি সংখ্যাগৰিষ্ঠতকৈ পৃথক নহয, তেন্তে এই টকাকেইটাৰ খৰচৰ ক্ষেত্ৰত আপোনাৰ বিত্তীয় নিয়মানুৱৰ্তিতা অলপ হ’লেও শিথিল হ’ব৷ হয়তো পত্নীৰ ইচ্ছা অনুসৰি ঘৰৰ পৰ্দাবোৰ নতুন হৈ যাব পাৰে৷ যিবোৰ ইমানদিনে আপুনি এতিয়াই আৱশ্যক নাই বুলি পিচুৱাই আছিল৷ অথবা এটা নতুন মডেলৰ ডাঙৰ টেলিভিছনত খেল বা চিনেমা উপভোগ কৰাৰ আকাংক্ষাই আপোনাক হেঁচুকিব পাৰে, ইত্যাদি ইত্যাদি৷ কিন্তু এনেদৰে খৰচ কৰা উচিত হ’বনে? এনেজাতীয় প্ৰশ্নৰ উত্তৰ আপোনাৰ হাতত মজুত আছে – ‘এয়াতো মোৰ কষ্টোপাৰ্জিত ধন নহয়৷’
চাওক, সেয়া আপোনাৰ কষ্টোপাৰ্জিত টকাই হওক বা ভাগ্যৰ বলত ওপৰতে অহা টকাই হওক সমপৰিমাণৰ সকলো টকাৰে ক্রয় ক্ষমতা একে৷ অৰ্থাৎ আপোনাৰ কষ্টোপাৰ্জিত এক লাখ টকাৰে যিখিনি বজাৰ কৰিব পাৰিব, ভাগ্য পৰীক্ষাত লাভ কৰা এক লাখ টকাৰেও একেখিনি দ্ৰব্যই ক্রয় কৰিব পাৰিব৷ কিন্তু আপুনি উৎসৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি টকাক পৃথকভাৱে গুৰুত্ব দিছে৷ সেই একলাখটো আপোনাৰ কষ্টৰ টকা হোৱা হ’লে নিশ্চয় আপোনাৰ অৱসৰৰ পৰিকল্পনা জাতীয় প্ৰয়োজনীয় শিতানৰ বাবে আৱণ্টিত হ’লহেঁতেন৷ এইধৰণেৰে খৰচৰ ক্ষেত্ৰতেই হওক বা বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰতেই হওক আমি টকাক পৃথক গুৰুত্বৰে বিভাজিত কৰা কাৰ্যক কোৱা হয় মানসিক হিচাপ (মেণ্টেল একাউণ্টিং)৷ ই এক পক্ষপাতিতা৷ ইউনিভাৰছিটি অব্ চিকাগোৰ প্ৰফেছৰ ৰিচাৰ্ড থেলাৰৰ এই অৱদান আচৰণ সম্বন্ধীয় বিত্তৰ জগতখনত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ স্তম্ভ হিচাপে গণ্য কৰা হয়৷ দৈনন্দিন জীৱনত আমি লোৱা বহু সিদ্ধান্তত এই পক্ষপাতিতাই কেতিয়াবা আমাৰ সপক্ষে আৰু আন কেতিয়াবা আমাৰ বিপক্ষে ক্রিয়া কৰে৷ ওপৰৰ উদাহৰণটোৰ ভিত্তিত ক’ব পাৰি যে যদিহে অত্যধিক খৰচ কৰিবলৈ আমি প্ৰৰোচিত হও, সেই মানসিক হিচাপ আমাৰ বিত্তীয় স্বাস্থ্যৰ বাবে প্ৰতিকূল৷ আনহাতে ধৰক সন্তানৰ নামত জমা কৰা ধনক কেতিয়াও অন্য উদ্দেশ্যৰ বাবে হাত নলগাওঁ বুলি কৰা প্ৰতিজ্ঞা আপোনাৰ বিত্তীয় লক্ষ্যৰ অনুকূলে থকা বুলি ক’ব পাৰি৷ কিন্তু এইটো ঠিক যে বিশ্লেষণাত্মক চিন্তা-চৰ্চা অবিহনে এনে প্ৰতিজ্ঞায়ো কেতিয়াবা আপোনাক সঠিক পথ দেখুওৱাত ব্যৰ্থ হ’ব পাৰে৷
মোৰ এজন বন্ধুৱে চিপৰ জৰিয়তে ইকুইটি মিউচুৱেল ফাণ্ড এটাত মাহে এহেজাৰকৈ বিনিয়োগ কৰি গৈছিল৷ এই বিনিয়োগ কোনো লক্ষ্যক আগত লৈ নাছিল, আছিল ইকুইটিৰ সোৱাদ ল’বলৈহে৷ বন্ধু ইকুইটি বিনিয়োগৰ উত্থান-পতনৰ সম্বন্ধে পূৰ্বতেই সাজু আছিল বাবে যোৱা ৪-৫ বছৰৰ অধিকাংশ সময়ত বিনিয়োগৰ ফল ঋণাত্মক হোৱা সত্বেও কোনোধৰণৰ অস্থিৰতা তেওঁ প্ৰদৰ্শন কৰা নাছিল৷ কিছুদিনৰ পূৰ্বে হঠাৎ বন্ধুৰ মোৰ অফিচত পদাৰ্পণ৷ তেওঁক টকাৰ প্ৰয়োজন, সেয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পৰা টকা উঠাব বিচাৰে৷ মোদী প্ৰভাৱৰ ফলত তেওঁৰ বিনিয়োগ সেই সময়ত যথেষ্ট লাভতেই৷ বছৰি চক্রবৃদ্ধি হাৰত ১৬ শতাংশতকৈ অধিক ৰিটাৰ্ন৷ কথা প্ৰসংগত বন্ধুৱে জনালে যে তেওঁৰ ছোৱালীৰ বাবে মাহেকত এহেজাৰ টকাকৈ এটা ৰেকাৰিং ডিপ’জিট চলি আছে৷ সেই সময়ত তাত জমা হোৱা ধন আৰু ইকুইটি ফাণ্ডটোত জমা ধন প্ৰায় সমান৷ মই বন্ধুক ক’লো-যিহেতু সেই ৰেকাৰিং ডিপ’জিটৰ বাৰ্ষিক সুত ৭.৫ শতাংশ আৰু তোমাৰ প্ৰয়োজন এতিয়াৰ পৰাও দহ বছৰতকৈ বেছি দূৰৈত আছে সেয়ে এই সময়ছোৱাত সমপৰিমাণৰ ৰেকাৰিং ডিপ’জিট বন্ধ কৰি ইকুইটি বিনিয়োগ অব্যাহত ৰখাটো তোমাৰ বাবে লাভজনক হ’ব৷ বিনিয়োগৰ পৰিমাণো যিহেতু একেই মাত্ৰ আজিৰ পৰা ভাবিবলৈ লোৱা এই বিনিয়োগ ছোৱালীৰ বাবে৷ বন্ধুৱে ক’লে তেওঁ বুজে যে বৰ্তমান পৰিস্থিতিত ইকুইটি বিনিয়োগ বন্ধ কৰাটো উচিত হোৱা নাই৷ কিন্তু ছোৱালীৰ বাবে কৰা ৰেকাৰিং ডিপ’জিটটো বন্ধ কৰিবলৈ পত্নী কেতিয়াও সন্মত নহ’ব৷ ইয়াৰ লগত আৱেগ জড়িত হৈ আছে৷ যিহেতু এই ইকুইটি বিনিয়োগটোৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট উদ্দেশ্য নাছিল সেয়ে তেওঁৰ ইয়াক বন্ধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অসন্মতিও নাই৷ লক্ষ্য কৰক, বন্ধু-পত্নীৰ মানসিক হিচাপ তেওঁলোকৰ বাবে লাভজনক হোৱা নাই৷ লক্ষ্য আাধাৰিত বিনিয়োগো এক কথাত পৰিকল্পিত মানসিক হিচাপেই৷ ইয়াত চেষ্টা কৰা হয় আপোনাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৱিষ্যতৰ প্ৰয়োজনবোৰ সঠিক সময়ত সফলতাৰে পূৰণ কৰিবলৈ৷ কিন্তু এইখিনিতে বুজাৰ দৰকাৰ যে লক্ষ্যটোৰ প্ৰতি থকা আৱেগ আৰু বিনিয়োগ সঁজুলিটোৰ প্ৰতি থকা আৱেগ দুটা পৃথক বস্তু৷ প্ৰয়োজনসাপেক্ষে বিনিয়োগৰ সঁজুলি, কৌশল আদি সলনি কৰিবলগা হ’ব পাৰে৷ ঠিক যিদৰে দূৰণিবটীয়া যাত্ৰাত প্ৰয়োজনসাপেক্ষে গাড়ী সলনি কৰা হয়৷ মানসিক হিচাপক চিনক আৰু ব্যৱহাৰ কৰক আপোনাৰ লাভৰ বাবেহে৷
কেচিন’ বা জুৱাঘৰবোৰত ব্যৱহাৰ হোৱা এটা শব্দ যুগল হৈছে ‘গৃহ ধন’ (হাউছ মানি)৷ অৰ্থাৎ যি ধন জুৱাঘৰত জিকা হৈছে৷ বেছিভাগ জুৱাৰীয়ে এই ধনক ঘৰৰ পৰা অনা ধনতকৈ পৃথক হিচাপে গণ্য কৰে৷ সেয়ে বহু জুৱাৰীয়ে জুৱাঘৰত জিকা ধনেৰে অধিক বাজি লগাবলৈ প্ৰৰোচিত হয়৷ যাক কোৱা হয় ‘গৃহধন প্ৰভাৱ’৷ এই প্ৰভাৱ বিনিয়োগৰ পৃথিৱীতো দেখা যায়৷ বহু বিনিয়োগকাৰীৰ ক্ষেত্ৰত দেখা যায় যে বিনিয়োগত যিমানে লাভ হয় সিমানেই তেওঁলোকে অধিক ক্ষতিভয় (ৰিস্ক) গ্ৰহণ কৰিবলৈ কুণ্ঠাবোধ নকৰা হৈ আহে৷ যদি শেষত কিবাকৈ লাভখিনি হেৰুৱাবলগাও হয় তেনে অৱস্থাত নিজকে সান্তনা দিয়ে – ‘সেইখিনিতো মোৰ ঘৰৰ পৰা অনা ধন নাছিল!’ নিজৰ পকেটৰ পৰা বিনিয়োগ হোৱা ধন আৰু বিনিয়োগত আহৰণ কৰা ধনক পৃথক মনোভাবেৰে চোৱাৰ বাবেই এনে দৃষ্টিভংগীৰ উদ্ভৱ হয়৷
শেষ উদাহৰণ – ধৰক, আপোনাৰ অঞ্চললৈ অহা ভ্ৰাম্যমান থিয়েটাৰৰ নাটক এখন চাবলৈ পুৱা টিকট এটা কাটিছিল৷ আপুনি সাংঘাতিক নাট্যপ্ৰেমী নহয়৷ মাত্ৰ আজিৰ গধূলিৰ বিনাদন হিচাপে নাটক এখন চাব বিচাৰিছে৷ আবেলি আৱিস্কাৰ কৰিলে যে থিয়েটাৰৰ টিকটটো আপুনি কৰোবাত হেৰুৱাইছে৷ এতিয়া কওক দ্বিতীয় এটা টিকট কাটি সেই নাটকখন উপভোগ কৰিবলৈ আপুনি যাবনে? হয়তো নাযাব৷ যদি যাবলৈ ওলাইয়ো এই ক্ষেত্ৰত আপুনি কিন্তু এক মানসিক সংঘাত অতিক্রম কৰিব লাগিব৷ কাৰণ আপোনাৰ মনে বিশ্লেষণ কৰিব যে ইতিমধ্যে আমোদ-প্ৰমোদ শিতানৰ টকা খৰচ কৰি দিয়া হ’ল৷ কিন্তু ইয়াৰ বিপৰীতে টিকট কটাৰ আগতে যদি গম পালেহেঁতেন যে সমপৰিমাণৰ টকা আপুনি পকেটৰ পৰা হেৰুৱাইছে, তেতিয়া একা? এই ক্ষেত্ৰত হাতত টকা থাকিলে আপুনি টিকট কাটিবলৈ মনৰ বাধা নাপাব৷ কাৰণ মনে আপোনাক বুজাব যে হেৰুৱাখিনিতো নাটক চাবলৈ থোৱা টকা নাছিল৷ এয়াই মানসিক হিচাপ৷ আচলতে জীৱন-যাত্ৰাত আমি সকলোৱে বহু সময়ত মানসিক হিচাপ কৰো বা কৰিবলৈ প্ৰৰোচিত হওঁ৷ আমি মাত্ৰ অনুধাৱন কৰা দৰকাৰ, সেয়া মানসিক হিচাপ৷ ইয়াৰ পিচত পৰ্যালোচনা কৰা উচিত, সেয়া আমাৰ মংগলৰ বাবে হয়নে নহয়৷
*****
(লেখাটো পূৰ্বে অসমীয়া প্ৰতিদিন কাকতত ৩১ জুলাই, ২০১৪ত প্ৰকাশ পাইছিল)
: শ্বেয়াৰ বজাৰৰ সূচকাংক সদায় কিয় হ্ৰাস-বৃদ্ধি হয়? কোম্পানীবোৰৰ ব্যৱসায়িক লাভ-লোকচানৰ পৰ্যালোচনা জানো দৈনিক হয়?
: এছ বি আইৰ স্কীম এটাত ইনভেষ্ট কৰিছো৷ আপোনাৰ মতামত জানিব বিচাৰো৷ মানুহজনে ফোনতে মোৰ উত্তৰলৈ বাট চালে
মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী :- পৃথিৱীৰ দেশে দেশে বৰ্তমান জনপ্ৰিয় হোৱা বিনিয়োগৰ এই ব্যৱস্থাটোৰ উৎপত্তিৰ সম্বন্ধে সৰ্বজন গ্ৰহণীয় তথ্য নাই।বহুতে ক’ব খোজে নেদাৰলেণ্ডৰ ৰজা উইলিয়াম প্ৰথমে ১৮২২ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা বিনিয়োগ কোম্পানীয়েই পৃথিৱীৰ প্ৰথম মিউচুৱেল ফাণ্ড।কিন্তু অন্য একাংশই এই তথ্য মানিব নোখোজে।তেওঁলোকে ক’ব খোজে যে ওলণ্ডাজ (Dutch) সদাগৰ এড্ৰিয়ান ভন কেটৱিছে ১৭৭৪ চনত গঠন কৰা বিনিয়োগ ট্ৰাষ্ট বা ন্যাসটোৱেহে ৰজা উইলিয়াম প্ৰথমক বিনিয়োগকাৰীৰ ধন একগোট কৰি ক’ৰবাত বিনিয়োগ কৰাৰ ধাৰণাটো দিছিল।কম ধনেৰে বিভিন্ন ঠাইত বিনিয়োগ কৰিব পৰা ধাৰণা এটাই সৰু বিনিয়োগকাৰীক আকৰ্ষণ কৰিব বুলি হয়তো আশা কৰিছিল কেটৱিছে।মন কৰিবলগীয়া যে তেওঁৰ ফাণ্ডটোৰ নামটোৰ অৰ্থ আছিল – একতাই গঢ়ে শক্তি (Unity Creates Strength)। এই ট্ৰাষ্টে বিনিয়োগকাৰীৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা ধন ৰাছিয়া, ডেনমাৰ্ক, জাৰ্মানী, স্পেইন, চুইডেন আদি বহুকেইখন দেশত বণ্ডত বিনিয়োগ কৰিছিল। মধ্য আৰু দক্ষিণ আমেৰিকাত থকা উপনিৱেশিক বাগানবোৰৰ ইউৰোপীয় মালিক প্ৰতিষ্ঠানৰ বণ্ডতো কেটৱিছৰ ট্ৰাষ্টটোৱে বিনিয়োগ কৰিছিল।
কিমান পৰিমাণৰ জীৱন বীমা থকাটো আপোনাৰ বাবে জৰুৰী? এই সাধাৰণ প্ৰশ্নটোৰ উত্তৰৰ সন্ধান কেতিয়াবা কৰিছেনে? যদিহে আপুনি আপোনাৰ পৰিয়ালটোৰ মুখ্য আয় কৰোতা, তেন্তে এই প্ৰশ্নটোৰ উত্তৰ সন্ধানৰ সদিচ্ছাত লুকাই আছে আপোনাৰ নিজৰ পৰিয়ালটোৰ প্ৰতি থকা ভালপোৱা আৰু দায়িত্ব পালনৰ সচেতনতা৷ এটা কথা প্ৰথমেই স্পষ্ট হৈ লোৱা ভাল যে প্ৰকৃত জীৱন বীমাৰ উদ্দেশ্য নিজৰ জীৱনকালত ভোগ কৰিবলৈ নহয়৷ ই হ’ল আপোনাৰ অবৰ্তমানত আপোনাৰ পৰিয়ালটোক আৰ্থিক নিৰাপত্তা দিবলৈ প্ৰবৰ্তন হোৱা আঁচনি৷ এতেকে আপোনাৰ অকাল মৃত্যুত কিমান টকাই আপোনাৰ পৰিয়ালটোৰ বৰ্তমান আৰু ভৱিষ্যতৰ আৰ্থিক প্ৰয়োজনসমূহ পূৰণ কৰিব পাৰিব সেইটোৱেই হৈছে জীৱন বীমাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰাথমিক আৰু মূল অংক৷ অৰ্থাৎ এইক্ষেত্ৰত গুৰুত্ব পাব লগা প্ৰশ্নটো হ’ল – কিমান অংকৰ টকাৰ নিশ্চিতি (Sum Assured) জীৱন বীমাৰ জৰিয়তে লোৱাৰ প্ৰয়োজন আপোনাৰ আছে? সেই বিশেষ সংখ্যাটো নিৰ্ধাৰণৰ বাবে তিনিটা পদ্ধতিৰ সহায় আমি ল’ব পাৰো৷ এইখিনিতে এজন মানুহক উদাহৰণ হিচাপে লৈ ল’লে পদ্ধতিকেইটা বুজিবলৈ আমাৰ বেছি ভাল হ’ব৷ সেয়ে উৎপল শইকীয়াৰ কথাকে ধৰক৷ বয়স ৩৫৷ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ চাকৰিয়াল৷ পত্নী ঊষা শইকীয়া (৩০) এগৰাকী গৃহিণী৷ তেওঁলোকৰ একমাত্ৰ সন্তান অনিৰ্বাণৰ বয়স ৫ উৎপল শইকীয়াৰ বাৰ্ষিক দৰমহা ৬ লাখ৷ বিনিয়োগ, ঋণ আৰু জীৱন বীমাৰ ক্ষেত্ৰত উৎপল শইকীয়াৰ আজিৰ দিনটোত স্থিতি :- ই পি এফ – ৩ লাখ, পি পি এফ – ২ লাখ, ইকুইটি মিউচুৱেল ফাণ্ড – ৫ লাখ, গৃহ ঋণ – ২০ লাখ আৰু জীৱন বীমাৰ নিশ্চিতি ১০ লাখ৷